терминов: 33420
страница 232 из 669
мельча́ть
несов.
1. (становиться мельче по размерам) тыгыдемаш
    лес местами мельчал чодыра верын-верын тыгыдемын
2. (становиться мельче по глубине) куакшемаш, куакш (таляка) лияш
    река мельчает эҥер куакшемеш
3. (становиться экономически слабым, маломощным) лушкыдемаш, начаремаш
    мельчает хозяйство озанлык лушкыдемеш
    мельчает репертуар театра театр репертуар начаремеш
мельчи́ть
несов. что
1. (крошить) тыгыдемдаш, тыгыдемдылаш, тӱяш, шураш, пырчыкландараш
    мельчить комья земли рок комылям тыгыдемдаш
2. иземдаш
    мельчить шаги ошкылым иземдаш
мелюзга́
ж. собир. разг. в разн.знач. тыгыде кашак
    рыбья мелюзга тыгыде кол
    разная мелюзга тӱрлӧ тыгыде кашак
мембра́на
ж. физ. техн. в разн.знач. мембране
    патефонная мембрана патефон мембране
мемора́ндум
м. меморандум
    подготовить меморандум меморандумым ямдылаш
мемориа́л
м. в разн.знач. мемориал
    военный мемориал сар мемориал
    мемориал братьев Знаменских Знаменский иза-шольо-влакын мемориалышт
мемориа́льный
прил. мемориал, шарнымаш
    мемориальная доска мемориал (шарнымаш) оҥа
мемуари́ст
м. лингв. шарнымашым возкалыше, мемуарист
мемуа́рный
прил. лингв. мемуар, мемуарысе
    мемуарная литература мемуар сылнымут
мемуа́ры
мн. мемуар
11561мена
ме́на
ж. вашталтымаш, вашталтылмаш, алмаштымаш, алмаштылмаш
    произвести мену вашталташ, алмашташ
ме́неджер
м. менеджер
    толковый менеджер шотан (сай) манеджер
ме́неджмент
м. менеджмент
    стратегический менеджмент стратегий менеджмент
11564менее
ме́нее
1. уст. срав.ст. прил. ма́лый, ма́ленький (меньше); изирак
2. срав.ст. нареч. ма́ло; шагалрак
    менее двух месяцев кок тылзе деч шагалрак (кок тылзе укерак)
    менее половины пелыж деч шагалрак
    чем менее, тем … мыняре шагалрак, тунаре…
    ◊ тем не менее туге гынат
    не более не менее как шукат огыл, шагалат огыл (утыжымат огыл, шагалат огыл)
мензу́рка
ж. мензурко
менинги́т
м. мед. менингит
меново́й
прил. вашталтыме, вашталтыше, алмаштыме, алмаштыше
    меновая стоимость сатум икте-весе дене вашталтыме ак
менструа́льный
прил. физиол. тылзаш, шкешумо, менструаций
менструа́ция
ж. физиол. тылзаш, шкешумо, менструаций
менталите́т
м. менталитет
    менталитет народа калыкын менталитетше
мента́льный
прил. уш, уш-акыл, ушысо, уш-акылысе, уш (уш-акыл) дене кылдалтше, ментальный
    ментальные способности уш-акыл тептер
менто́л
м. ментол
    ментол получают из мятного масла ментолым пӱртньык ӱй гыч луктыт
ме́нтор
м. туныктышо, воспитатель, вуйлатыше
ме́ньше
1. срав.ст. прил. ма́лый, ма́ленький; изирак
    она меньше меня тудо мый дечем изирак
2. срав.ст. нареч. ма́ло; шагалрак
    в два раза меньше кок пачаш шагалрак
    как можно меньше кузе-гынат шагалрак
меньшеви́зм
м. меньшевизм
меньшеви́к
м. меньшевик
меньшеви́стский
прил. меньшевист
    меньшевистская партия меньшевист партий
ме́ньший
1. срав.ст. прил. ма́лый, ма́ленький; изирак
    меньшая часть изирак ужаш
2. разг. (младший) изирак
    меньший сын изирак эрге, межнеч
    ◊ по меньшей мере эн шагал гын
меньшинство́
с. шагалже, шагалрак
    меньшинство голосов шагалрак йӱк
11580меню
меню́
с. нескл. меню
11581меня
меня́
род. и вин.п. от я; мыйын, мыйым
    вместо меня мыйын олмеш
    меня никто не спрашивал? мыйым нигӧ йодын огыл?
меня́ть
несов. кого-что в разн.знач. вашталташ, алмашташ
    менять книги в библиотеке книгагудышто книгам вашталташ
    менять квартиру пачерым вашталташ
    менять бельё тувыр-йолашым вашталташ
    менять убеждения шке шонымашым вашталташ
меня́ться
несов.
1. чем (обмениваться) вашталташ, алмашташ
    меняться квартирами пачерым икте-весе дене вашталташ
2. (изменяться) вашталташ
    погода меняется игече вашталтеш
    ◊ меняться в лице тӱс вашталташ
11584мера
ме́ра
ж.
1. (единица измерения) виса
    меры длины кужыт виса
    мера веса нелыт виса
    кубические меры кубический виса
2. (степень, предел) шыр, мучаш
    нужно знать меру шырым шинчыман
    всему есть мера чылалан мучаш уло
3. (действие или совокупность действий) мере
    необходимые меры кӱлешан мере
    принимать меры амалкалаш
    ◊ без меры утыждене (нимом шотыш налде)
    сверх меры, через меру, не в меру утыждене (тӱргоч, шот деч посна)
    по мере чего-либо иктаж-мо семын
    в одинаковой мере ик семынак
    в меру лач(ак)
    ни в какой мере нигузе
    знать меру шотым палаш (шинчаш)
    чувство меры шот палымаш (шинчымаш)
мере́жка
ж. прошма
мере́щиться
несов. кому-чему разг. кончаш, шинчалан кояш, чучаш
    ему мерещится тудлан (тудын) шинчажлан коеш
ме́рзкий
прил. шакше, йырнык, пышткойшо, шапшак, пакыс, ашака, амызе, шапе, йырынчык, амырчык, котыр
мерзлота́
ж. кылме, кылмылык
    вечная мерзлота курымаш кылме мланде
ме́рзость
ж. шакше, шакшылык, шакшыланымаш, йырнык, пышткойыш, шапшак, пакыс, ашака, амызе, шапе, йырынчык, амырчык, котыр
меридиа́н
м. геогр. меридиан
мери́ло
с. виса, палыме (аклыме, акым пуымо) йӧн
    мерило времени жапым палыме йӧн
    мерило для художника сӱретчын пашажым аклыме йӧн
11592мерин
ме́рин
м. алаша
    ◊ врёт, как сивый мерин вожылдымын шоякла (утыждене чиялтылеш)
мерино́с
м. зоол. меринос
мерино́совый
прил. меринос
    мериносовая шерсть меринос меж
ме́рить
несов. что
1. (измерять) висаш
    мерить на глаз шинча дене висаш
2. что (примерять) чиен (висен) ончаш
    мерить костюм костюмым чиен ончаш
ме́риться
несов. чем с кем-чем разг. висалташ, терген ончаш
    мериться силами с кем-либо иктаж-кӧ дене вийым терген ончаш
11597мерка
ме́рка
ж. (размер) виса, висыме
    сшить по мерке висыме семын ургаш
    снять мерку капкылым висен налаш
меркантили́зм
м.
1. меркантилизм
2. перен. пояш тыршымаш, сутланымаш
меркантили́ст
м. меркантилист
мерканти́льный
прил.
1. меркантильный
    меркантильная политика меркантильный политике
2. перен. сутланыше, сутланыме, пояш тыршыме(тыршыше)
    меркантильный дух сутланыме койыш (шӱлыш)