безме́рный
прил. (огромный, чрезмерный) моткоч (пеш) кугу
безмерная радость моткоч (пеш) кугу куан
безмо́зглый
прил. разг. аҥыра, ораде, окмак, ушдымо
безмо́лвие
с. шып, тымык, тып-тымык
безмо́лвный
прил.
1. (молчаливый) шып, ойдымо, йылмыдыме
безмолвный зритель шып ончышо
2. (не оглашаемый звуками; хранящий тишину) шып, тымык
безмолвная деревня шып ял
безмо́лвствовать
несов. шып шинчаш, пелештыде шогаш (шинчаш)
безмяте́жный
прил. тымык, ласка, тыныс(ле), тыматле
безмятежный сон ласка омо
безнадёжно
нареч. ӱшаныде, ӱшаныдымын
безнадёжно ждать ӱшаныде вучаш
безнадёжность
ж. ӱшаныдымаш, ӱшан укелык
безнадёжный
прил. ӱшаныдыме, ӱшан укеан, шукталтдыме, шукташ лийдыме
безнадёжные мысли ӱшаныдыме (шукталтдыме, шукташ лийдыме) шонымаш
безнадзо́рность
ж. эскерыдымаш, эскерыдымылык, эскерымаш укелык; перныл(ын) коштмаш
безнадзо́рный
прил. эскерыдыме, перныл(ын) коштшо, шала коштшо
безнадзорный ребёнок перныл(ын) коштшо йоча
безнака́занно
нареч. наказатлыде, наказатлалтде, наказаний деч посна
не пройдёт безнаказанно наказаний деч посна ок эрте
безнака́занность
ж. наказатлалтдымаш, наказаний укелык, наказатлыде кодымаш
безнака́занный
прил. наказатлыдыме
безнали́чный
прил. эк. кидваш окса деч посна
безналичный расчёт кидваш окса деч посна тӱлымаш
безно́гий
прил. йолдымо
безногий инвалид йолдымо инвалид
безнра́вственно
нареч. пышткойшын, шотдымын, йӧрдымын
безнравственно вести себя шкендым шотдымын кучаш
безнра́вственность
ж. пышткойыш, шотдымылык, йӧрдымылык
безнра́вственный
прил. пышткойышан, шотдымо, йӧрдымӧ
безнравственный поступок йӧрдымӧ койыш
без, безо
предл. с род.п. в разн.знач. деч(ын) посна, -де
без денег оксаде (окса деч посна)
без нас мемнан деч посна
безоби́дный
прил. кумылым волтыдымо
безобидная шутка кумылым волтыдымо мыскара
безо́блачный
прил.
1. (ясный) яндар, ояр, пылдыме
безоблачное небо яндар (ояр) кава
2. перен. (беззаботный) азапланыдыме, тургыжланыдыме, вургыждымо, тыматле
безоблачное счастье тыматле пиал
безобра́зие
с.
1. (уродливость) соптыралык, пышткоймаш, шотдымылык, йӧрдымылык
2. (бесчинство) йӧрдымӧ койыш, осал паша
пресечь безобразие йӧрдымӧ койышым пытараш
безобра́зить
несов. кого-что
1. (делать безобразным) соптыраланаш, соптырам ышташ
2. прост. см. безобра́зничать
безобра́зник
разг. тегытшӱргӧ, сӱзлӧ
безобра́зничать
несов. разг. шотдымыланаш, шакшыланаш, пышткояш, пышткойышланаш, шапшакланаш, овдаланаш, ияланен кошташ
безобра́зный
прил.
1. (уродливый) сындыме, лоптырес, соптыра, пышткойшо, тормыла
безобразное лицо соптыра шӱргӧ (шӱргывылыш)
2. перен. (возмутительный) шотдымо, йӧрдымӧ, осал
безобразное поведение шотдымо (йӧрдымӧ) койыш
3. разг. (очень плохой, отвратительный, скверный) шакше, шапшак, амызе, йыгыжге, йыгыжтыш, йырынчык, йырнык, йырныктышан, пышткойшо
безогля́дно
нареч. нимом шоналтыде (шоныде, ончыде), шкем кучен кертдымын
безоглядно любить нимом шоныде (ончыде) йӧраташ
безогля́дный
прил.
1. (совершаемый без оглядки) шеҥгек ончалде ыштыме
2. (ничем не сдерживаемый) чаракдыме, нимо дене кучен кертдыме, нимом шоналтыде (ончыде) ыштыме
безоглядная любовь нимом ончыде йӧратымаш
3. (беспредельный) мучашдыме, нимучашдыме, тӱрдымӧ-мучашдыме, пундашдыме
безоглядные луга нимучашдыме олык
безогово́рочно
нареч. торешланыде, шомакым (мутым) лукде, мут деч посна
безоговорочно исполнить торешланыде ыштен шукташ
безогово́рочный
прил. (безусловный) торешланыдыме, мут деч посна
безоговорочное подчинение торешланыде (мут деч посна) колыштмаш
безопа́сно
нареч. лӱдыкшӧ огыл
безопа́сность
ж. лӱдыкшӧ укелык, безопасность
мы в безопасности мыланна лӱдыкшӧ уке
для безопасности лӱдыкшӧ ынже лий манын
безопа́сный
прил.
1. (лишённый угрозы) лӱдыкшыдымӧ, лӱдыкшӧ укеан
безопасное место лӱдыкшыдымӧ вер
2. (безвредный) эҥгекым ыштыдыме (кондыдымо)
безопасное средство эҥгекым ыштыдыме йӧн
безору́жный
прил.
1. (не имеющий оружия) саргуралдыме, оружийдыме
2. перен. (лишённый средств защиты) вийдыме, аралалт(ын) кертдыме
в этом споре он оказался безоружным тиде ӱчашымаште тудо вийдыме лийын
безостано́вочно
нареч. чарныде, шогалде
безостано́вочный
прил. чарныде лийше, шогалде коштшо
безостановочное движение чарныде коштмаш
безо́стый
прил. (о злаках) войдымо, ыльчыкдыме
безостая пшеница войдымо шыдаҥ
безотве́тный
прил.
1. вашештыдыме, вашмутдымо
безответная любовь вашештыдыме (вашмутдымо) йӧратымаш
2. (кроткий) ӱҥышӧ, торешланыдыме, тыматле, мут колыштшо
безответная жена ӱҥышӧ вате
безотве́тственность
ж. мутым кучыдымаш
безотве́тственный
прил. мутым кучыдымо
безотка́зно
нареч. торешланыде, чарныде
безотка́зный
прил. торешланыдыме, чарныдыме, чарныде ыштыме (ыштыше), вуйым шупшдымо
безотказная работа мотора моторын пашам чарныде ыштымыже
безотказный работник вуйым шупшдымо пашаеҥ
безотлага́тельно
нареч. кызытак, шуйкалыде, жапым шуйыде, юватылде
это надо сделать безотлагательно тидым кызытак ыштыман (ышташ кӱлеш)
безотлага́тельный
прил. кызытак ыштышаш (шуктышаш, эртарышаш)
безотлагательное дело кызытак ыштышаш паша
безотлу́чно
нареч. ойырлыде, ӧрдыжкӧ кораҥде
безотлучно находиться при больном черле пелен ойырлыде лияш
безотноси́тельно
нареч. шотыш налде
безотносительно к величине кугытым шотыш налде
безотноси́тельный
прил. шотыш налде ыштыме (аклыме, ончымо)
безотра́дно
нареч. йывыртыде, куаныде, куан деч посна