терминов: 1865
страница 14 из 38
разру́ха
ж. см. разруше́ние
разруша́ть(ся)
несов. см. разру́шить, разру́шиться
разруша́ть(ся)
несов. см. разру́шить, разру́шиться
разруше́ние
с.
1. (по гл. разру́шить) шалатымаш, сӱмырымаш, пытарымаш, ирымаш, шӱтымаш, розмитлымаш, луштарымаш, шолдыртымаш, пужымаш, шӧрымаш
2. (по гл. разру́шиться) шаланымаш, сӱмырлымаш, пудыргымаш, пытымаш, ирлымаш, луштыргымаш, шолдыргымаш, шӧрлымаш
разруши́тельный
прил. шалатыше, сӱмырышӧ, пытарыше, ирыше, розмитлыше, луштарыше, шол­дыр­тышо
    разрушительная сила шалатыше вий
разру́шить
сов. что
1. (руша, ломая, уничтожить) шалаташ, пудырташ, сӱмыраш, пытараш, ираш, шӱташ, розмитлаш
    разрушить мост кӱварым шалаташ
    ферму разрушило ураганом тӱтан мардеж фермым пытарен
2. (ликвидировать, заставить исчезнуть) пытараш, сӱмыраш
    разрушить связи между республиками республик коклаште кылым пытараш
3. (привести в упадок, ввергнуть в тяжёлое (обычно болезненное) состояние) шалаташ, сӱмыраш, пытараш, луштараш, луштырташ, шолдырташ
    война разрушила экономику страны сар элын озан­лык­шым шалатен
4. (нарушить, внести беспорядок во что-л.) пудырташ
    разрушить тишину тымыкым пудырташ
5. (нарушить единство чего-л., тесную связь между членами чего-л.) пужаш, пудыраташ, шалаташ, шӧраш, шолдырташ
    разрушить семейную жизнь еш илышым пужаш
разру́шиться
сов.
1. (развалиться, сломаться) сӱмырлаш, шаланаш, пудыргаш, пыташ, ирлаш
    старый дом разрушился тошто пӧрт сӱмырлен
2. (прийти в упадок) шаланаш, сӱмырлаш, пыташ, луштыргаш, шолдыргаш
    здоровье разрушилось тазалык шолдырген
3. (расстроиться, утратить определённый порядок; нарушиться) пудыргаш, кӱрлаш
    сон разрушился омо кӱрлын
4. (утратить единство) пужлаш, пудыргаш, шаланаш, шӧрлаш, шолдыргаш
    разрушился сплочённый коллектив икоян коллектив шаланен
5. (исчезнуть, не осуществившись, не оправдавшись; рассеяться) пужлаш, пудыргаш, йомаш, шӧрлаш
    планы разрушились план пужлен
    надежды разрушились ӱшан йомын
разры́в
м.
1. (по гл. разорва́ть) кушкедмаш, кушкед(ын) кышкымаш, кӱрлмаш
2. (по гл. разорва́ться) кушкедлымаш, кушкедалтмаш, кӱрышталтмаш, пудештмаш, шаланымаш; кушкедлен (кушкедалтын, кӱрышталтын) пытымаш, вужгалтмаш, шӱтлымаш, рожаҥмаш
3. (место, по которому что-л. разорвано; отверстие, промежуток) кӱрылтыш, кушкедыш, виш
    склеить разрыв на фотографии фотографий кушкедышым лӱмылаш
4. (отсутствие связи) кӱрылтмаш, кыл кӱрылтмаш, кыл кучымым чарнымаш
5. (нарушение взаимосвязи, согласованности между кем-, чем-л.; отсутствие соответствия, пропорциональности между чем-л.) келшен толдымаш
    разрыв между словом и делом ойлымо да паша коклаште келшен толдымаш
6. (промежуток времени между чем-л.) кокла
    между этими письмами разрыв в два месяца нине серыш коклаште кок тылзе кокла
разрыва́ть
І
несов. см. разорва́ть
ІІ
несов. см. разры́ть
разрыва́ться
несов. см. разорва́ться
разрывно́й
прил. воен. (производящий взрыв) пудешт(ары)ше, разрывной
    разрывная пуля пудешт(ары)ше пуля
разрыда́ться
сов. чот шорташ, чот шорташ тӱҥалаш, шортын колташ
разры́ть
сов. что кӱнчаш, кӧргынчаш, пургедаш, кӱнчен (кӧргынч(ын), пургед(ын) пытараш
    разрыть яму лакым кӱнчаш
    разрыть в шкафу все вещи шкафыште уло вургемым пургедын пытараш
разрыхли́ть
сов. что пушкыдемдаш, шӱштырташ, шӱштыраҥдаш, тырмалаш, шуалтараш, вужгаҥдаш
    разрыхлить землю мландым пушкыдемдаш
разрыхля́ть
несов. см. разрыхли́ть
разря́д
І
м. в разн.знач. тӱшка, разряд
    разряд растений кушкыл тӱшка
    столовая первого разряда икымше разрядан кочмывер
    спортсмен первого разряда икымше разрядан спортсмен
    единица второго разряда икымше разрядан единице
ІІ
м.
1. разрядитлымаш, зарядым лукмаш
2. йӱлен пытымаш, шичмаш
разряди́ть
І
сов. кого-что разг. (нарядить) чаплын (моторын, сылнын) чикташ
ІІ
сов. что
1. (оружие) разрядитлаш, зарядым лукташ
    разрядить винтовку винтовкым разрядитлаш
2. физ. разрядитлаш, йӱлалтен пытараш
    разрядить аккумулятор аккумуляторым разрядитлаш
3. перен. (уменьшить напряжённость) лушкыдемдаш, шыпландараш, тыпландараш
разряди́ться
І
сов. разг. чаплын (моторын, сылнын) чияш
ІІ
сов.
1. (об оружии) разрядитлалташ
2. физ. разрядитлалташ, йӱлен пыташ
3. (уменьшить напряжённость) лушкыдемаш, шыпланаш, тыпланаш
разря́дка
І
ж.
1. см. разря́д ІІ
2. лушкыдемдымаш, лушкыдеммаш, шыпландарымаш, шыпланымаш, тыпландарымаш, тыпланымаш
ІІ
ж. полигр. рязрядке, шуэнракын возымаш
разря́дный
І
прил. разряд, разрядан
    тридцатидвухразрядная операционная система кумло кок разрядан операционный системе
ІІ
прил. разрядитлыме, разрядитлыше
разряжа́ть(ся)
І
несов. см. разряди́ть І, разряди́ться І
ІІ
несов. см. разряди́ть ІІ, разряди́ться ІІ
разряжа́ть(ся)
І
несов. см. разряди́ть І, разряди́ться І
ІІ
несов. см. разряди́ть ІІ, разряди́ться ІІ
разубеди́ть
сов. кого, в чём шонымашым вашталтыкташ
    разубедить его в чем-нибудь трудно тудым иктаж-мо шотышто ӱшандарен сеҥаш неле
разубеди́ться
сов. в чём шке шонымашым вашталташ, йоҥылыш лиймым умылен налаш
разубежда́ть(ся)
несов. см. разубеди́ть, разубеди́ться
разубежда́ть(ся)
несов. см. разубеди́ть, разубеди́ться
разува́ть(ся)
несов. см. разу́ть, разу́ться
разува́ть(ся)
несов. см. разу́ть, разу́ться
разуве́рить(ся)
сов. ӱшаным йомдараш
разуве́рить(ся)
сов. ӱшаным йомдараш
разуверя́ть(ся)
несов. см. разувери́ть, разувери́ться
разуверя́ть(ся)
несов. см. разувери́ть, разувери́ться
разуда́лый
прил. фольк. лӱддымӧ, тале, чолга
разузнава́ть
несов. см. разузна́ть
разузна́ть
сов. что пален (шинчен, умылен) налаш, пургед(ын) лукташ
    надо всё разузнать чыла пален налаш кӱлеш
разукра́сить
сов. что
1. (украсить множеством чего-л.) сӧрастараш, сылнештараш, тӱзаш, тӱзаташ
2. (рассказывая, представить кого-, что-л. в более привлекательном, чем на самом деле, виде) чиялтен (кугемден) ончыкташ (сӱретлаш, сынлаш)
разукра́ситься
сов. чем и без доп. сӧрастаралташ, сылнештаралташ, тӱзаҥаш
разукра́шивать(ся)
несов. см. разукра́сить, разукра́ситься
разукра́шивать(ся)
несов. см. разукра́сить, разукра́ситься
разукрупне́ние
с.
1. (по гл. разукрупни́ть) тыгыдемдымаш, иземдымаш
2. (по гл. разукрупни́ться) тыгыдеммаш, иземмаш
разукрупни́ть
сов. что тыгыдемдаш, иземдаш
    разукрупнить область областьым иземдаш
разукрупни́ться
сов. тыгыдемаш, иземаш
разукрупня́ть(ся)
несов. см. разукрупни́ть, разукрупни́ться
разукрупня́ть(ся)
несов. см. разукрупни́ть, разукрупни́ться
ра́зум
м. акыл, уш, уш-акыл, ыҥ, арвий
    ◊ ум за разум заходит уш кая
разуме́ется
в разн.знач. конешне, раш, ойлыманат огыл, мутат уке, товро
    само собой разумеется ойлыманат огыл
разуме́ть
несов.
1. (понимать) умылаш
2. (знать, уметь что-л.) палаш, мошташ
    не разумеет по-французски французла ок мошто
3. (подразумевать, иметь в виду) умылаш, шонаш
    говоря «наверху», я разумею власти кӱшнӧ манме годым мый кучемым умылем (шонем)
разуме́ться
несов. (подразумеваться) умылаш, умылалташ
разу́мный
прил. акылан, ушан, уш-акылан, шотан, ушан-шотан, ушан-толкан, толкан, ратан, латан-шотан
разу́тый
прич. в знач. прил. чарайола, чарайолан
    разутые ребятишки чарайолан йоча-влак