терминов: 1357
страница 22 из 28
рассели́ться
сов.
1. (разместиться) вераҥаш, илаш вераҥаш, верланаш, вераҥдалташ, йӧнланаш, пыжашлаш, олмедалташ, олмешталташ
2. (поселиться порознь) посна лекташ
расселя́ть(ся)
несов. см. рассели́ть, рассели́ться
расселя́ть(ся)
несов. см. рассели́ть, рассели́ться
рассерди́ть
сов. кого сырыкташ, сыраташ, сырыктараш, шыдештараш
рассерди́ться
сов. на кого-что сыраш, шыдешкаш, шыдешташ, шыдешталташ
рассе́сться
І
сов.
1. (разместиться) веран-верышке шинчаш
2. неодобр. (сесть непринуждённо, свободно, заняв много места) шарлен (лоштак) шинчаш
ІІ
сов. (оседая, дать трещины или разрушиться, развалиться) волен (льыптырген) шинчаш
    дверь расселась омса волен шинчын
рассе́чь
сов.
1. кого-что (разрубить) руал(ын) ойыраш (шуаш)
    рассечь полено пугомылям руал ойыраш
2. (прорезать (о лучах света, резких звуках и т.п.) шераш, кораш, пӱчкаш, шелаш, кӱрлаш, печкалтараш, шергылтараш
    молния рассекла небо волгенче кавам корен
    выстрел рассёк тишину лӱйымӧ йӱк тымыкым кӱрльӧ
    прожектор рассёк полночный мрак пелйӱдымсӧ пычкемышым прожектор пӱчкын
3. что (сильно поранить) шелаш, пӱчкаш, (руалын) сусырташ, эмгаташ
    рассечь кожу стеклом коваштым янда дене пӱчкаш
рассе́янный
прил.
1. (невнимательный) шала-вула, шала ушан
    он очень рассеянный человек тудо пеш шала-вула еҥ
2. (разбросанный на большом пространстве) вудака, вишкыде (о свете), шуэн верланыше
    рассеянный свет вудака тул волгыдо
рассе́ять
сов.
1. что (посеять) ӱдаш
    рассеять семена нӧшмым ӱдаш (кышкаш)
2. что (ослабить, сделать менее сосредоточенным) вудакаҥдаш, вишкыдемдаш, шалаташ
    рассеять свет тул волгыдым вудакаҥдаш
3. кого-что (разогнать) шалатен (поктен) колташ (пытараш)
4. что (устранить, уничтожить что-л. неприятное, гнетущее; развеять, разогнать) кораҥдаш, пытараш, шӧраш, лыпландараш, тыпландараш, шымаҥдаш, шулыктараш
    рассеять грусть шӱлыкым пытараш
рассе́яться
сов.
1. только 3 л. (разместиться, расположиться в разных местах, на большом пространстве, далеко друг от друга) шаланен пыташ
    выпускники рассеялись по всей стране выпускник-влак эл мучко шаланен пытеныт
2. только 3 л. (ослабеть, стать менее сосредоточенным; разрежаясь, исчезнуть, разойтись (о тумане, дыме и т.п.) вудакаҥаш, вишкыдемаш, шулаш, шаланаш
    туман рассеялся тӱтыра вишкыдемын
3. (разойтись) каен (шаланен) пыташ
    толпа рассеялась еҥ тӱшка каен пытен
4. перен. (исчезнуть) пыташ, йомаш, шӧрлаш
    дурное настроение рассеялось уда кумыл пытен
рассёдлывать
несов. см. расседла́ть
расска́з
м.
1. (словесное описание) ойлымаш, каласкалымаш, ойлен (каласкален) пуымаш (лекмаш), йомак­лен налмаш
2. лингв. (повествовательное произведение) ойлымаш
рассказа́ть
сов. что, о ком-чём ойлаш, каласкалаш, ойлен (каласкален) пуаш (лекташ), йомаклен налаш
расска́зчик
м. ойлышо, каласкалыше
расска́зывать
несов. см. рассказа́ть
расслабе́ть
сов. луштыргаш, лунчыргаш, лывыжгаш, лушкыдемаш, лывыргаш, ал каяш, пушкыдемаш
рассла́бить
сов. кого-что
1. (сделать менее натянутым, менее тугим что-л. стягивающее; сделать ненапряжённым, вялым) луштараш, луш колташ, лушкыдемдаш
    расслабить пояс ӱштым луштараш
    расслабить мышцы чогашылым луштараш
2. (сделать слабым, бессильным; подорвать (силы, здоровье, волю) луштырташ, лунчырташ, лывыжтараш, пушкыдемдаш
рассла́биться
лушкен каяш
расслабле́ние
с.
1. луштарымаш, луш колтымаш, лушкыдемдымаш
2. луштыртымаш, лунчыртымаш, лывыжтарымаш, пушкыдемдымаш
3. луштыргымаш, лунчыргымаш, лывыжгымаш, лушкыдеммаш, лывыргымаш, ал кайымаш, пушкыдеммаш
рассла́бленность
ж. см. расслабле́ние
рассла́бленный
прич. в знач. прил. (лишившийся сил, энергии, сильно ослабевший) алдыме, лушкыдемше, лунчыргышо, лывыжгыше, лушкыдемше, лывыргыше
    я пришёл с работы совершенно расслабленный паша гыч чылт алдыме тольым
расслабля́ть(ся)
несов. см. рассла́бить, рассла́биться
расслабля́ть(ся)
несов. см. рассла́бить, рассла́биться
рассла́ивать(ся)
несов. см. расслои́ть, расслои́ться
рассла́ивать(ся)
несов. см. расслои́ть, расслои́ться
рассле́дование
с.
1. шымлен (терген) налмаш (лекмаш)
    тщательное расследование вопроса йодышым тӱткын шымлен (терген) налмаш
2. юр. (следствие) расследований, расследоватлымаш
рассле́довать
сов. и несов. что
1. шымлен (терген) налаш (лекташ)
    расследовать вопрос йодышым шымлен (терген) налаш
2. юр. (произвести следствие) расследоватлаш, расследованийым ышташ
расслое́ние
с.
1. лончымаш, лончылымаш, лончештарымаш, кашынлымаш, лончын-лончын шеледымаш
2. тӱшкалымаш, шелмаш, шеледымаш, пайлымаш, лончылымаш
3. лончын-лончын шеледалтмаш (лончылалтмаш), лончылаҥмаш, комешталтмаш
    расслоение почвы мланде (почво) лончылалтмаш
4. перен. шелалташ, шеледалташ, лончылалташ, пайлалташ, тӱшкалалташ
    классовое расслоение крестьянства кресаньык-влакын класслан шелалтмашышт
расслои́ть
сов.
1. что (разделить на слои) лончаш, лончылаш, лончештараш, кашынлаш, лончын-лончын шеледаш
2. кого-что перен. (разделить на социальные группы) тӱшкалаш, шелаш, шеледаш, пайлаш, лончылаш
расслои́ться
сов.
1. (разделиться на слои) лончын-лончын шеледалташ (лончылалташ), лончылаҥаш, комешталташ
2. перен. шелалташ, шеледалташ, лончылалташ, пайлалташ, тӱшкалалташ
расслы́шать
сов. кого-что колаш, колын шукташ
рассма́тривать
несов.
1. см. рассмотре́ть
2. что перен. (давать ту или иную оценку кому-, чему-л.) шотлаш
    рассматривай мой вопрос как упрёк мыйын йодышем ӧпке семын ончыза
    рассматривать чьё-либо выступление в качестве пожелания иктаж-кӧн выступленийжым сугыньлан шотлаш
рассма́триваться
несов.
1. см. рассмотре́ть 1, 3
2. (считаться) (обычно со словами: как, в качестве) (семын) ончалташ, шотлалташ
    работа рассматривается как предварительная паша ончылгоч ыштыме семын ончалтеш
рассмеши́ть
сов. кого воштылташ
рассмея́ться
сов. воштыл колташ, воштылаш тӱҥалаш
рассмотре́ние
с. (обсуждение, изучение) ончымаш, каҥашымаш, лончылымаш, шымлымаш, ярымлымаш, шергымаш, ончен (каҥашен, лончылен, шымлен, ярымлен, шерген) налмаш (лекмаш)
рассмотре́ть
сов.
1. кого-что (внимательно всматриваясь, ознакомиться с кем-, чем-л.; разглядеть) ончаш, шергаш, тӱслаш, ончен (шерген, тӱслен) налаш (лекташ)
    рассмотреть из окна улицу окна гыч уремым ончаш
    рассмотреть картинки в книге книгаште сӱретым ончаш
2. (увидеть, различить при усиленном напряжении зрения) ужаш, ужын шукташ (кудалташ)
    с трудом рассмотреть номер автобуса автобусын номержым пыкше ужаш
3. (разобрать, обдумать, обсудить (обычно с целью оценки или принятия решения) ончаш, каҥашаш, лончылаш, шымлаш, ярымлаш, шергаш, ончен (каҥашен, лончылен, шымлен, ярымлен, шерген) налаш (лекташ)
    рассмотреть заявление йодмашым лончылаш
    рассмотреть вопрос йодышым ончен налаш
рассова́ть
сов. что разг. шӱшкаш, шӱшкедаш, опташ, чыкедаш, чыкедылаш, оптышташ, шӱшкын (шӱшкеден, оптен, чыкеден, чыкедылын, оптыштын) шындаш, оптен (чыкен) шындаш
    рассовать бумаги по карманам кагазым кӱсенлашке шӱшкын шындаш
рассо́вывать
несов. см. рассова́ть
рассо́л
м. в разн.знач. (шинчал) вӱд (лем), рассол
    огуречный рассол кияр вӱд
рассо́льник
м. рассольник
рассо́рить
І
сов. кого ваш-ваш сырыкташ, коклам лугаш, сырымашке шукташ
ІІ
сов. что разг.
1. (роняя, рассыпать в разных местах) велен (шалатен, шалатылын, йоктарен, кышкен) пытараш
    рассорить зерно по двору кудывече мучко пырчым шалатылын пытараш
    рассорить мусор шӱкым кышкен пытараш
2. (истратить зря, попусту, неразумно (деньги) чыкаш, шалаташ, кучен (кучылт(ын) пытараш
рассо́риться
сов. с кем ваш-ваш сыраш, каргашен налаш, сырен кудалташ
рассортирова́ть
сов. что сортироватлаш, посналаш, сортироватлен (поснален) опташ
    рассортировать товар сатум сортироватлаш
рассортиро́вывать
несов. см. рассортирова́ть
рассоса́ть
сов. что
1. (заставить рассосаться) иземдаш (об опухолях, наростах)
    компресс рассосал опухоль компресс пуалмым иземден
2. разг.-сниж. (сосанием размягчить, растворить) шупшаш
    рассосать конфету во рту умшаште кампетым шупшаш
рассоса́ться
сов.
1. иземаш (йомаш, пыташ, шупшылалташ)
    опухоль рассосалась пуалше шупшылалтын
2. (постепенно разойтись, сойти на нет) шаланаш, пыташ, шаланен пыташ
    очередь рассоса лась черет шаланен пытен
рассо́хнуться
сов. кошкаш, шолдыргаш, кошкен шолдыргаш
    бочка рассохлась печке кошкен шолдырген
расспра́шивать
несов. см. расспроси́ть
расспроси́ть
сов. кого йодышт(ын) налаш