терминов: 1252
страница 19 из 26
нару́жу
нареч. тӱжвак(е), чараш(ке)
    выйти наружу тӱжвак лекташ
нарумя́нивать(ся)
несов. см. нарумя́нить, нарумя́ниться
нарумя́нивать(ся)
несов. см. нарумя́нить, нарумя́ниться
нарумя́нить
сов. что
1. (разрумянить) чеверташ
    ветер нарумянил лицо мардеж шӱргым чевертен
2. (покрыть румянами) чия дене чеверташ (чевертен шындаш)
    нарумянить щёки шӱргым чеверташ
нарумя́ниться
сов. шӱргым чия дене чеверташ (чевертен шындаш)
нару́чный
прил. кид, кидеш чиктыме (пижыктыме)
    наручные часы кид шагат
наруша́ть
несов. см. нару́шить
наруше́ние
с. пудыртымаш
    нарушение правила правилым пудыртымаш
наруши́тель
м. пудыртышо
нару́шить
сов. что
1. (прервать, помешать) пудырташ, кӱрлаш, лугыч ышташ
    нарушить покой ласка жапым кӱрлаш
2. (не соблюсти) пудырташ
    нарушить границу чекым пудырташ
нару́шиться
сов. кӱрылташ, пудырталташ, лугыч лияш
    сон нарушился омо кӱрылтӧ
нары́в
м. юҥго
нарыва́ть
І
несов. см. нары́ть
ІІ
несов. см. нарва́ть І
ІІІ
несов. см. нарва́ть ІІ
нарыва́ться́
несов. см. нарва́ться
нары́ть
сов. что, чего
1. (роя, сделать) кӱнчен шындаш
    нарыть канаву канавым кӱнчен шындаш
2. (роя, извлечь) кӱнчаш, кӱнчен (удырен) лукташ, луктын опташ
    нарыть картофеля пареҥгым удырен лукташ
наря́д
І
м. (одежда) вургем, чием
ІІ
м. в разн.знач. наряд
    наряд на уголь шӱйлан наряд
    наряд полиции полиций наряд
наряди́ть
І
сов. кого (нарядно одеть, украсить) моторын (мотор вургемым) чикташ
ІІ
сов. кого-что (назначить) шогалташ
    нарядить в караул караулыш шогалташ
наряди́ться
сов.
1. (нарядно одеться) моторын чиен шогалаш
2. (переодеться) чияш, чиен шогалаш
    нарядить в женское платье ӱдырамаш тувырым чиен шогалаш
наря́дно
нареч. сылнын, сӧралын, моторын
наря́дный
прил.
1. (о человеке) моторын чийыше, мотор вургеман
2. (об одежде) сӧрале, мотор, сылне
    нарядное платье сылне тувыр
наряду́
нареч. с кем-чем тӧр, иктӧр, пырля
    наряду со взрослыми кугыеҥ-влак дене иктӧр
    ◊ наряду с этим тидын дене пырля
наряжа́ть
І
несов. см. наряди́ть І
ІІ
несов. см. наряди́ть ІІ
наряжа́ться
несов. см. наряди́ться
924нас
нас
род., вин. и предл.п. от мы; мемнан, мемнам
    у нас много друзей мемнан таҥна шуко
    в дороге нас застигла гроза корнышто мемнам кӱдырчан йӱр авырен
насади́ть
сов.
1. кого-что (поместить) шындаш
    насадить полную машину людей машина тич еҥым шындаш
2. что, чего (растений) ятыр (шуко) шындаш, шындылаш, шындыл(ын) пытараш
    насадить деревьев пушеҥге-влакым ятыр шындаш
3. что на что (плотно надеть) шындаш
    насадить топор на топорище товарвондым шындаш
4. кого-что на что (проткнув, поместить на остриё) кераш, чыкаш, керын (чыкен) шындаш
    насадить червяка на крючок шукшым эҥырыш керын шындаш
наса́дка
ж.
1. (действие) кермаш, чыкымаш
2. (приманка для рыб) эҥырыш пижыктыме кочкыш
насажа́ть
сов. см. насади́ть
насажда́ть
несов. что (внедрять) шыҥдараш, шараш, илышыш пуртен толаш (шогаш)
    насаждать новую технику у техникым илышыш пуртен шогаш
насажде́ние
с.
1. (действие) шындымаш, шындылмаш
    насаждение деревьев пушеҥгым шындылмаш
2. чаще мн. насажде́ния (посаженные деревья, растения) шындыме пушеҥге-влак
3. шыҥдарымаш, шарымаш, илышыш пуртен толмаш (шогымаш)
    насаждение новой культуры у культурым шарымаш
наса́живать
несов. см. насажа́ть, насади́ть
наса́ливать
несов. см. насоли́ть
насви́стывать
несов. что шӱшкаш
насева́ть
несов. см. насе́ять
наседа́ть
несов. см. насе́сть
насе́дка
ж. пӱктышӧ (иган) чыве
насе́ивать
несов. см. насе́ять
насека́ть
несов. см. насе́чь
насекомоя́дный
прил. шукш-копшаҥгым кочшо
    насекомоядное животное шукш-копшаҥгым кочшо янлык
насеко́мые
мн. шукш-копшаҥге
населе́ние
с.
1. см. насели́ть; илаш пуртымаш (кусарымаш, кондымаш)
2. (жители) калык
    население города оласе калык
населённость
ж. (густота населения) калык чот
населённый
прич. в знач. прил. (имеющий большое население, много жителей) шуко еҥан (калыкан)
насели́ть
сов. что кем-чем
1. (заселить) илаш пурташ (кусараш, кондаш)
2. (обитать, занять) илаш
населя́ть
несов. см. насели́ть
насе́ст
м. (перекладина, жёрдочка в курятнике) чывыгашта
насе́сть
сов.
1. (сесть) (шукын, ятырын, тич) шинчаш
    в лодку насело много народу пушышко шуко еҥ погынен шинчын
2. (осесть) шинчаш
    насела пыль пурак шинчын
насе́чь
сов.
1. что, чего (вырубить на поверхности) лодаш, лоден (руэн, руал) шындаш
    насечь метку на дереве пушеҥгеш палым лоден (руэн, руал) шындаш
2. что, чего разг. (мелко изрубить) падышташ, падыштылаш, тыгыдемдаш, пӱчкедаш, тӱяш, падыштен (тыгыдемден, пӱчкеден, тӱен, каткален) опташ (пышташ, шындаш)
    насечь капусты ковыштам тӱяш
3. что (сделать нарезы) лоден палемдаш
насе́ять
сов. что, чего
1. (посеять) ӱдаш, ӱден шындаш
    насеять ржи уржам ӱдаш
2. (просеять) шокташ, шоктын шындаш
    насеять муки ложашым шоктын шындаш
насиде́ться
сов. разг. шуко (кужун) шинчаш, кужун лияш
наси́лие
с. виешлымаш, ӧкымлымаш, виеш (ӧкымеш) ыштыктымаш
    применить насилие ӧкымлаш