кручи́ниться
несов. нар.-поэт. (грустить, горевать, тосковать) шӱлыкланаш, ойгыраш, йокрокланаш
круше́ние
с.
1. сӱмырлымаш, шаланымаш
крушение поезда поезд сӱмырлымаш
2. перен. пытышаш, йоммаш, колымаш
крушение надежд ӱшан йоммаш
круши́на
ж. бот. пирывондо, пийломбо
кора крушины пирывондо шӱм
круши́ть
несов.
1. что (разрушать) шалаташ, шалатылаш, сӱмыраш, сӱмыркалаш, пудыртылаш
крушить лёд ийым пудыртылаш
2. кого-что (уничтожить) шалаташ, пытараш, кырен шалаташ, кошарташ
крушить врага тушманым кырен шалаташ
3. кого нар.-поэт. (мучить, печалить) ойгандараш, ойгырыкташ, орландараш, пытараш
тоска крушит шӱлык пытара
крыжо́венный
прил. пуншоптыр, пуншоптырысо
крыжовенное варенье пуншоптыр варене
крыжо́вник
м.
1. (кустарник) пуншоптыр, пуншоптырвондо, оргама
2. (ягоды) пуншоптыр, оргама
крыла́тка
ж. зоол.
1. крылатке
красивая крылатка мотор крылатке
2. бот. (плод некоторых растений (ясени, клёна) с отростком в виде крылатки) кекырек
крыла́тый
прил. шулдыран
крылатые слова шулдыран мут
крыло́
с. в разн.знач. шулдыр
крыло птицы кайык шулдыр
крыло самолёта самолёт шулдыр
крыло дома пӧрт шулдыр
◊ подрезать крылья шулдырым пӱчкаш
расправить крылья шулдырым шаралташ
кры́нка, кри́нка
ж. шун кӧршӧк
кры́са
ж.
1. зоол. куголя, комак
2. перен. (ничтожный, неприятный человек)
гарнизонная крыса гарнизон куголя
крысёнок
м. куголяиге, комакиге
маленький крысёнок изи комакиге
крыси́ный
прил. куголя, комак
крысиное гнездо комак пыжаш
крысоло́вка
ж. комакым (куголям) кучаш (кучымо) капкан
хорошая крысоловка комак кучаш чапле капкан
кры́тый
прил. леведышан
крытая повозка леведышан орва
кры́ть
несов. что, чем
1. (делать, крышу) леведаш, петыраш, авыраш, шупшаш
крыть дом шифером пӧртым шифер дене леведаш
2. разг. перен. вурсаш
крыть человека айдемым вурсаш
кры́ша
ж.
1. леведыш, петыртыш, авыртыш
железная крыша калай леведыш
2. перен. (о жилище, крове, доме) пӧрт, леведыш
теперь и у нас есть крыша ынде мемнанат пӧртна уло
жить под одной крышей ик леведыш йымалне илаш
кры́шка
ж. петыртыш, комдыш, леведыш
крюк
м. эҥырак, эҥыжа, сагыле, ишке, ыргак
◊ сделать крюк, дать крюк йыр каяш
крючкотво́р
м. пашам лугышо
крючкотво́рство
с. лугымаш, аҥыртымаш
крючо́к
м.
1. (у одежды) руалтыш
2. (для вязания) име
3. (для рыбной ловли) эҥыр
4. (дверной) руалтыш, сура
крюшо́н
м. (напиток) крюшон
яблочный крюшон олма крюшон
кря́ду
нареч. разг. (подряд, без перерыва) почела, почела-почела, ӱмбала, ӱмбала-ӱмбала
две ночи кряду кок йӱд почела
кряж
м.
1. (гряда холмов) крач, курык чаҥга, изи курык тӱшка
2. (чурбан) кашка
дубовый кряж тумо кашка
3. перен. разг. (коренастый, крепкого сложения человек) топката, таза, пеҥгыде
кря́канье
с. ларткымаш, ларткыктымаш
кря́кать
несов.
1. (об утке) ларткаш, ларткыкташ
2. разг. (о человеке) лоргаш, лоргыкташ
кря́кнуть
сов. и однокр.
1. (об утке) ларткыктен колташ
2. разг. (о человеке) лоргыктен колташ
кряхте́нье
с. пеҥыжмаш, кечкыжмаш
нерешительное кряхтенье ӧрын пеҥыжмаш
кряхте́ть
несов. кечкыжаш, пеҥыжаш
кряхтеть от боли корштымо дене кечкыжаш
ксероко́пия
ж. ксерокопий
цветная ксерокопия тӱрлӧ чиян ксерокопий
кста́ти
нареч.
1. (уместно) жапыште, жапыштыже, лач
сказать что-либо кстати иктаж-мом жапыштыже каласаш
2. (заодно с чем-л.) адакшым, тылеч посна, тидын дене пырля
кстати зайти и за книгами адакшым книгаланат пураш
3. в знач. вводн.сл. манметла, шомак толмашеш
кстати, когда вы там были? Шомак толмашеш, тушто те кунам лийында?
◊ как нельзя кстати моткоч жапыштыже
кто
мест. вопр., относ. и неопр. кӧ
кто там? Кӧ тушто?
все,кто хотел кӧ шонен, чыланат
кто бы то ни был кеч-кӧ лийже
все разбрелись кто куда кӧ куш моштен, туш каен пытен
кто́-нибудь
мест. неопр. иктаж-кӧ, кӧ-гынат
кто-нибудь об этом знает? Иктаж-кӧ тидын нерген пала?
кто́-то
мест. неопр. ала-кӧ
кто-то за дверью ала-кӧ омса шеҥгелне
куб
І
м.
1. куб
2. мат. (мера объёма, равная кубическому метру) куб
куб дров ик куб пу
возвести в куб мат. кубыш савыраш
ІІ
м. (для кипячения воды) куб
куба́нка
ж. в разн.знач. кубанке
ку́барем
нареч. пӧрдын, пӧрдын-савырнылын, мундырала пӧрдын
кубату́ра
ж. (объём чего-л., выраженный в кубических единицах) кугыт, кубатур
кубатура комнаты пӧлемын кугытшо
ку́бик
м.
1. разг. (кубический сантиметр) кубик
два кубика дистиллированной воды кок кубик дистиллированный вӱд
2. (предмет в форме куба) кубик
нарезать кубик ами кубик семын, кубикла пӱчкедаш
куби́ческий
прил. (имеющий форму куба) куб сынан, куб форман, кубический
кубическое здание куб форман чоҥыш (пӧрт)
ку́бок
м. кубок
переходящий кубок куснылшо кубок
кубоме́тр
м. кубометр
кубометр дров ик кубометр пу
кува́лда
ж. кувалде, кугу чӧгыт