расходи́ться
І
сов. разг.
1. (взад и вперёд) мӧҥгеш-оньыш (ты́ш(ке)-ту́ш(ко), тывек-тувек) кошташ (коштедаш, коштышташ); кошташ (коштедаш) (тӱҥалаш)
под окнами расходились люди еҥ-влак окна йымалне коштедаш тӱҥальыч
2. перен. (дойти до крайней степени проявления чего-л.) утыр вияҥаш (пужлаш, шыдешкаш)
нервы расходились нерве утыр пужлен
ІІ
несов.
1. см. разойти́сь
2. с чем (не соответствовать) торлаш, ойыртемалташ
у него слова не расходятся с делом тудын мутшо паша деч торлен ок шого
расхо́дный
прил. роскот
расходный ордер роскот ордер
расхо́довать
несов. что
1. (тратить) кучылташ, пытараш, чыкаш
расходовать деньги оксам кучылташ
2. разг. (потреблять для функционирования, действия) кучылташ, кочкаш, пытараш
двигатель расходует много бензина двигатель бензиным чот кочкеш
расхо́доваться
несов. в разн.знач. роскотланаш, кучылталташ, пыташ, каяш
расхожде́ние
с.
1. см. разойти́сь 1, 2, 4, 7–10
2. (несовпадение) келшыдымаш, торлымаш, ойыртемалтмаш, ойыртыш
расхождение во мнениях шонымаште келшыдымаш
расхола́живать
несов. см. расхолоди́ть
расхолоди́ть
сов. кого-что в разн.знач. йӱкшыктараш
расхоте́ть
сов. чего и неопр. разг. кумыл пыташ, (иктаж-мом ыштыме) тетла ок шу
я расхотел есть мыйын тетла кочмем ок шу
расхоте́ться
сов. кумыл пыташ, (иктаж-мом ыштыме) тетла ок шу
расхохота́ться
сов. воштыл(ын) колташ, лорге (лыткыктен) воштылаш, оҥырешлаш, лоргаш, лоргыкташ, лоргыжаш, лорылтаташ
расхрабри́ться
сов. разг. тошташ, лӱддымӧ (чолга) лияш, чолгашташ, чолгаҥаш, полмезешташ
расцара́пать
сов. что удырен (удырал(ын) сусырташ (пытараш)
расцара́паться
сов. удыралт(ын) пыташ
расцара́пывать
несов. см. расцара́пать
расцвести́
сов.
1. (о цветах) пеледаш, пелед(ын) шогалаш
2. перен. (похорошеть) пеледаш, моторешташ, сылнешташ
3. перен. (стать радостным) шыргыж(ын) (куанен) воштылаш, куанаш, веселаҥаш
4. перен. (прийти в состояние подъёма) пеледалташ, тӱзланаш, тӱсланаш, томланаш, лӧзаҥаш
расцве́т
м.
1. (цветение) пеледмаш
расцвет яблонь олмапу пеледмаш
2. перен. (подъём) пеледалтмаш
расцвет экономики и культуры экономике ден тӱвыран пеледалтмышт
расцвета́ть
несов. см. расцвести́
расцве́тка
ж. (подбор красок) тӱс
расцелова́ть
сов. кого-что чот шупшалаш, шуко гана шупшалаш, шупшал(ын) пытараш (шындаш), шупшаледаш
расцелова́ться
сов. с кем шупшалалташ
расце́нивать
несов.
1. см. расцени́ть
2. кого-что перен. (квалифицировать, считать) аклаш, шотлаш
Как вы расцениваете его предложение? Тудын темлымыжым те кузе акледа?
расцени́ть
сов.
1. что аклаш
расценить товар сатум аклаш
2. кого-что (воспринять) аклаш, шотлаш
расце́нка
ж.
1. (действие) аклымаш
2. (цена; ставка для оплаты какой-л. работы) ак
расцепи́ть
сов. что мучыштараш
расцепить вагоны вагон-влакым мучыштараш
расцепи́ться
сов. мучышташ, мучыштаралташ
расцепля́ть(ся)
несов. см. расцепи́ть, расцепи́ться
расцепля́ть(ся)
несов. см. расцепи́ть, расцепи́ться
расчерти́ть
сов. что чертитлаш, кораш, чертитлен (корен, корнылен) шындаш
расчертить бумагу кагазым чертитлен шындаш
расче́рчивать
несов. см. расчерти́ть
расчеса́ть
сов. что
1. шераш, шерын шындаш, шондашаш
расчесать волосы ӱпым шераш
2. (расцарапать) удырен пытараш
расчесать руку кидым удырен пытараш
расчеса́ться
сов. шераш, шерын шындаш
расче́сть(ся)
сов. см. рассчита́ть, рассчита́ться
расче́сть(ся)
сов. см. рассчита́ть, рассчита́ться
расчёска
ж.
1. шермаш, шерын шындымаш, шондашмаш
2. (гребёнка) шерге
расчёсывать(ся)
несов. см. расчеса́ть, расчеса́ться
расчёсывать(ся)
несов. см. расчеса́ть, расчеса́ться
расчёт
м.
1. шотлымаш, шотлен налмаш (лукмаш), тӱлымаш, расчёт
правильный расчёт чын шотлымаш
2. (уплата) тӱлымаш, расчёт
3. (увольнение) расчётым пуымаш
4. техн. расчитатлымаш, расчётым ыштымаш, шотлен лукмаш
расчёт давления парового котла паровой подын давленийжым шотлен лукмаш
расчёт балки балкылан расчётым ыштымаш
5. перен. чаще мн. расчёты (предположение, основанное на учёте каких-л. обстоятельств) шонымаш, шотыш налмаш
по моим расчётам, он скоро должен приехать мыйын шонымаште, тудо вашке толшаш
поездка не входит в мои расчёты каяш шонымаш лийын огыл
6. разг. (выгода) пайда, шот
мне нет расчёта ехать мыланем каяш пайда уке
во всех его поступках – один расчёт тудо кеч-момат пайдам кычалын ышта
7. воен. расчёт
орудийный расчёт орудий расчёт
◊ принять в расчёт шотыш налаш
из расчёта шотыш налын
расчётливость
ж.
1. (бережливость) перегымаш, аныклымаш, саклымаш
2. пайдам кычалмаш
3. (осмотрительность) шонен (шоналтен, шоналтен налын) ыштымаш, сакланымаш, шекланымаш, эскералтмаш, эскерымаш
расчётливый
прил.
1. (бережливый) перегыше, аныклыше, сак, саклышан, аныкан
2. (действующий с расчётом) пайдам кычалше
расчётливый жених пайдам кычалше каче
3. (хорошо рассчитанный, продуманный; осмотрительный, осторожный) шонен (шоналтен, шоналтен налын) ыштыше (ыштыме), сакланышан, сакланыше, шекланышан, шекланыше, эскералтше, эскерыше
расчётливый выбор шонен ойырен налмаш
расчётный
прил. шотлымо, тӱлымӧ, расчёт
расчётная ведомость расчёт ведомость
расчи́стить
сов. что эрыкташ, йытыраяш, йытыраҥдаш, эрыктен (йытыраен, йытыраҥден) шындаш
расчистить дорогу корным эрыкташ
расчи́ститься
сов. эрыкталташ, эрнаш, эрналташ
расчи́стка
ж. эрыктымаш, йытырайымаш, йытыраҥдымаш, эрыктен (йытыраен, йытыраҥден) шындымаш
расчища́ть(ся)
несов. см. расчи́стить, расчи́ститься
расчища́ть(ся)
несов. см. расчи́стить, расчи́ститься
расчлене́ние
с. йыжыҥлымаш, шелмаш, пайлымаш, шеледымаш, ужашлымаш, осешлымаш, шелалтмаш, пайлалтмаш, шеледалтмаш, ужашлалтмаш, осешлалтмаш
расчлени́ть
сов. что йыжыҥлаш, шелаш, пайлаш, шеледаш, ужашлаш, осешлаш
расчлени́ться
сов. шелалташ, пайлалташ, шеледалташ, ужашлалташ, осешлалташ
расчленя́ть(ся)
несов. см. расчлени́ть, расчлени́ться
расчленя́ть(ся)
несов. см. расчлени́ть, расчлени́ться