Курык тайылласе йончышла гыч изэҥер-влак тӱҥалыт, кӱ кокла гыч йончен лектын, кугу эҥерыш савырнат.
Тудо лукшым йыргештаре. Комылям йыргештараш. Кӱ моклакам йыргештараш. Числам йыргештараш. Акым йыргештараш.
Курык вуйышто ханын кӱ тамык ‒ карман (В.К.) Ной кӱ дене кумалшагым ыштен (БЛ). Онапу ончылан кумалшагым ямдылышт. Курыксаҥгаш кӱ дене сӱретлаш ‒ тидат паша (В.К.). А курыксаҥгаш ала-кӧ серен: «Сим-сим, омсам поч!» (В.К.) Пырыс вуйлык тӧрза. Кок рат пырдыж. Лыҥ ор. А кӱ курыксаҥгаште эн кӱшыл орыш нигӧ керылт ок керт. Тушто уке орол (В.К.). Ор курык ӱмбалне коеш кидйымач ор оралте (В.К.) Печке кӱ. Товарым печкеш кучен толам. Савам печкеш кученам.
Тудо йырже кӱ саварым чоҥен да оролаш пырдыжвуйым ыштен (Онч.) Пырдӱҥла гыч колтымо кӱ-влак шойге шӱшкат (В.П.) Калык суат. Религийын суатше. Чумбылат кӱ ‒ марий калыкын суатше.
Руштшо еҥ сӱрзалана (ММ). Помыжалтын йогын, кӱ гыч кӱш тӧрштыл, монден тӱняжым, сӱрзаланен (В.К.) Немыч фронтышто мемнан танк-влак урылтышым ыштышт. Урылтыш корем, а корем серыште кок пӧрт кугытан кӱ, шелшыжат уке (Ю.Г.). Курык гыч урылтышыш ‒ нушкыт, нушкыт, нушкыт (В.К.) Кӱ, рокышто кийымек, чагыремеш (шемем шинчеш, шагал рок пижеш). Подкутанеш шӱч чагыремеш (Ӧ.Б.) Арын патырым пеш чот гына кӱ дене, чакан дене кыреныт (Ю.Г.) Диваныш шартыкым пышташ. Одеялым шартык дене левед шындаш. Вакшышыште шартыкым вашталтат, яндарым шарат. Почаш ямдылыме кӱ шарныктыш ӱмбач шартыкым кораҥдышт.
Кӱ шартышан корно. Асфальт шартыш. Шаргӱ шартышан корно. Тений мемнан ялыш пеҥгыде шартышан корным ыштен шуктат.
Йӱштӧ пырдыж нӧра пӱжалтын. Кӱ шырчына. Вӱд шырча йога (В.К.) Шергакан кӱ-влакын чын акыштым шӧртньызӧ-влак веле палат.