терминов: 64
страница 1 из 2
вандыш −−− зонпоснияс чиркйӧн да сирӧн ворсасны, Вась кырӧмысь йӧршъясӧс да гуринаясӧс вуграласны, лыа вылысь туис тыр сьӧд ар кӧвтасны чышъянӧн. П. Шахов, Лӧз патефон.
траурница удм. сьӧд бубыли
горностай Кыян сьӧдбӧжтӧ да кульны кутан, да ывлаӧ кӧть пышйы, сэтшӧм сылӧн лёк дукыс, ныртӧ чашкӧдӧ. Понйыд эськӧ оз нин сёй сійӧс, да исӧдӧмсьыс на понтӧ несйӧдлӧ. Г. Юшков, Рӧдвуж пас. кп. сьӧдбӧж, удм. сьӧдбыж, юрмег
шкурка горностая Ачыс трубича джаджйысь босьтӧм зээ пуяс малалӧ, на вылӧ зэвтлӧмаӧсь тулан и кӧч, сан и сьӧдбӧж куяс, уна зверь ку бергӧдлӧмаӧсь тайӧ вӧр керкаас сартаса би водзын. В. Торопов, Мудер зверь. кп. сьӧдбӧж кучик, удм. сьӧдбыж ку
детёныш горностая кп. сьӧдбӧжпиян, удм. сьӧдбыжпи
большая ложно-конская пиявка
тёмная водомерка
глухарь самец Котӧртіс сы дінӧ Ваньӧ, кватитіс голяӧдыс, лэптіс. Ок, мый ыджда да мый сьӧкта!.. Сьӧд дозмӧр. Чукчи... И. Торопов, Тян. кп. сьӧд дозмӧр
вандыш Ваас, дзик берег дорас, Кольлӧн шыбитлӧма чери сювъяс, да ӧні сэтчӧ чукӧртчӧма зэв уна сьӧд ёс, муыс оз тыдав. Е. Афанасьев, Войнабӧрся повесть.
нв. щелкун Водзын паськыд ва гӧп тыдовтчис. «Вӧйтны менӧ кӧсйӧны тайӧ кык сьӧд жужальыс, — гӧгӧрвоис Кыз Ку. — Вӧйтны! Менӧ! Кодӧс весиг Ыджыд Перымын тӧдӧны! Этійӧ лёзь юрсиа гӧгулъясыс кӧсйӧны менӧ вӧйтны!» В. Тимин, Эжва Перымса зонка.
скворец обыкновенный Асьныс [скворечьяс] сьӧдӧсь, мичаӧсь, шӧвк морӧсаӧсь, виж ныраӧсь. Войвывса сиктъясын сылӧн эм коми ним — сьӧдкай. И. Коданёв, Рига дорын, море бердын. кп. сьӧдкай, удм. сьӧд юбер
скворчонок кп. сьӧдкайпиян
скворечник кп. сьӧдкай поз
уд. ящерица живородящая (чёрной окраски) Кыдзи тӧдса, миян войвылын олӧны сӧмын руд да сьӧд кузейяс, ылі лунвылын эмӧсь и турунвиж рӧма. Л. Палкин, Окота эськӧ тӧдны.
желна, или чёрный дятел Вотчан ли сьӧла кыян могӧн кӧ петіс сійӧ [Васька] гортсьыс, то кежис нин эськӧ кытчӧкӧ, со тай, шуйга ки вылас и вӧрыс, сьӧд кырлӧн тюрзӧмыс сэтысь кылӧ −−−. Г. Юшков, Рӧдвуж пас. кп. сьӧд кыр, удм. сьӧд кыр
ворон Сьӧд кырныш курксігтыр, бордъяснас сынӧдсӧ шыӧн вундігтыр, лэбис нюр помсянь, бергӧдліс юрсӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ. В. Торопов, Медбӧръяысь вӧралӧм.
уд. глухарь Видзӧдлі бурджыка: и збыль абу тар. Тӧдчымӧн ыджыдджык. Сэсся и бӧжыс абу ай тарлӧн моз крука. Пӧткаыс быттьӧ и чукчилань ветлӧ, кӧть и абу сьӧд лов кодь (тадзи вӧралысьяс тшӧкыда чукчисӧ нимтӧны) ыджыд. Л. Палкин, Окота эськӧ тӧдны.
ктырь
бурые лягушки Сӧмын на лажыньтчис [Митя] бипурлань, чужӧмланьыс чеччыштіс ичӧтик сьӧд лягуша, майскӧй жукысь на ичӧтджык. Видзӧдліс сюсьджыка да ас гӧгӧрсьыс аддзис нӧшта некымын татшӧм жӧ ловъя лолӧс. Л. Палкин, Шуштӧм вой.
чёрный мерин Паныд чибӧа вӧв да сьӧд мерин нырнаныс корсйӧдлігтыр лэччисны шор дорӧ юны. Ньӧръяліс найӧс том зон. Н. Куратова, Вӧр гормӧг.
(стерлядьлӧн)тёмная икра
чёрная икра Ӧтчыд, челядь дырйи вӧрса ты дорын дзескалі сёянӧн да нямлялі-орйӧдлі ёсь пиньяснам би вылын жаритӧм ӧш кучик. Но вӧвлі кад, кор мавтлі нянь вылӧ гӧрд пӧксӧ и сьӧдсӧ, пӧттӧдз сёйлі и сьӧла яйсӧ. П. Артеев, Мыйла? кп. сьӧд пӧк
грач Но эз этшаджык шензьӧд миянӧс кар шӧрас гырысь пуяс вылын рака позъясыс. Кымӧрӧдзыс быдмӧм быд тополь вылын, гашкӧ, сё поз — сьӧд ракаяслӧн. П. Шахов. Лӧз патефон. кп. сьӧдрака, удм. сьӧд куака
грачонок — А тіян бабыд абу кӧлдун, шуан? А мыйла нӧ эськӧ сьӧд книгасӧ лыддьӧ, висьталӧны ӧд! Колян во сьӧд ракаписӧ видзинныд гортад? Видзинныд! Некод оз видз, а ті видзанныд. Н. Куратова, Бобӧнянь кӧр. кп. сьӧдракапиян
грачиное гнездо кп. сьӧдрака поз
черно-бурая лисица Илья аддзӧ нин зверьӧс ставнас — ручлӧн юр, ручлӧн бӧж... Сійӧ ӧдйӧ шыбитіс мыш вывсьыс капкан кӧртассӧ, перйис чер козъянсьыс чер да уськӧдчис. Здук мысти сійӧ киясын вӧлі зэв пушыд гӧна сьӧд руч. В. Юхнин, Алӧй лента. кп. сьӧд руч, удм. сьӧд-курень ӟичы
мех черно-бурой лисицы Новгородса купечьяс радейтісны дона низь куяс да сьӧд руч куяс. Тайӧ добранас найӧ вузасисны саридз сайысь волан тӧргӧвӧйяскӧд. Г. Фёдоров, Сиктса асыв. кп. сьӧд руч кучик
желна, или чёрный дятел Дугдісны койтны шонді петан кадӧ таръяс. Весиг кыр — сьӧд сизь — дугдіс таргыны асывъясӧ кос пу йылын. А. Одинцов, Ытва дырйи. удм. сьӧд сизь
косач Ок, ёна жӧ мича лэбач сьӧд тарыд! Вылын юра да вожа бӧжа, лӧсталӧ шонді водзын −−−. Дерт, ылісяньыд мунысьяслы оз тыдавны ни гӧрд синкымъясыс, ни морӧссьыныс лозовыс, ни бӧж увсьыс чим еджыдыс. И. Торопов, Тян. кп. сьӧд тар, удм. сьӧд тур
чёрный таракан кп. сьӧд тӧрӧкан, удм. сьӧд таракан
синьга Сёр арнас Ласта куръя бара ёна ойдӧ да сэні радейтӧны шойччыны-вердчыны тшӧтш и сьӧд уткаяс, госа пӧткаяс. В. Балибасов, Вӧліны вӧралан местаяс. удм. сьӧд сюлы
вс. глухарь самец А чукчиыс, ыджыд сьӧд чукарыс, лэччыліс-ӧ выльысьсӧ сэтчӧ? Рытъявылыс? Али асъядорыс лэччас, кор дзикӧдз нин палялас повзьылӧмсьыс да кор морт дукъясыс ньӧти нин оз кутны кывны. И. Торопов, Кык чукчи.
глухарь самец Виччысьтӧг ӧти ягысь ми пондім повзьӧдавны зэв уна дозмӧрӧс, катша-рака мында кыськӧ да мыйлакӧ чукӧрмӧмаӧсь ӧтилаӧ сьӧд чукчи и сера кӧнтар! И. Торопов, Ме верма, батьӧ!
чёрный мертвоед
славка черноголовая удм. сьӧдйыр
чёрная синица, или московка удм. лӧбекей пислэг
рябчик Нёль-ӧ-вит сьӧла уйкнитіс вӧр пытшкӧ, а кыкӧн, муртса лэбыштӧм бӧрын, пуксисны берегдорса кос козъясӧ да и пондісны пытьӧдчыны-дзӧрны сэні мича бурыся юрнаныс гоньйӧдлігтыр. И. Торопов, Тян. кп. сьӧла, удм. сяла
выводок рябчика Петялӧн наберушкаыс тырны нин пондіс, кыдзи водзвылас быттьӧ мыйкӧ потіс — матігӧгӧрыс тырис лэбач бордъясӧн шлопӧдӧмӧн. Вӧлӧмкӧ, детинка веськалӧма сьӧла котыр вылӧ −−−. Л. Палкин, Тшак вотігӧн.
птенец рябчика Ӧні, кӧнкӧ, ягса нӧрысъясӧд мамыс бӧрся котралӧны шочиник гӧнъяса, −−− посньыдик квайт сьӧлапи да велӧдчӧны овны-вывны, зверъясысь да кырныш-варышъясысь дзебсясьны. И. Коданёв, Быд мамлы пияныд дона. кп. сьӧлапиян, удм. сялапи
гнездо рябчика Сьӧла пашкыртчис, пашкыртчис и-и, жбыр-р-р лэбзис. И бара Ваньӧлы сынӧдӧн ӧвтыштіс ӧда бордъяснас. Тусяпу бердас, муас, быттьӧ шӧри потӧм ыджыд мач джын, гӧгрӧс сьӧла поз. Е. Уляшёв, Сьӧла поз. кп. сьӧла поз, удм. сяла кар
выводок рябчика Но Ваньӧлысь лӧсьыд мӧвпъяссӧ торкис сьӧла позтыр: сьӧлаясыс ӧтпырйысьӧн жбыркнитісны дзик орччӧн, шуйга берег рӧч йылысь −−−. И. Торопов, Тян.
тетеревиные А местаясыс тані мичаӧсь, прӧмысаӧсь и чериаӧсь: тулысын — утка, гожӧмын — сир-ёкыш, а арын — сьӧла-тар... А. Одинцов, Ытва дырйи.
промысловая дичь Яким гӧтыр ӧддзис водзӧ висьтавны: — Мукӧдлаын татшӧм дивӧыд абу, кутшӧм миянын. Бара жӧ то кооперативнӧй лавкатӧ босьтамӧ. Мужикъяс миян тӧвбыд вӧралісны, сьӧла-ур кыйисны, тулан да руч. Став кыйдӧссӧ лавкаӧ нуисны. −−− а мый босьтісны? Кабалаторъяс сетісны, рӧспискаяс. Г. Фёдоров, Сиктса асыв.
писк рябчика А вӧрын сэтшӧм гажа. Мыйсӧ сӧмын эз аддзывны [Олег да Миша]: кывзісны сьӧлалысь чипсӧмсӧ, видзӧдісны, кыдзи тар кокаліс кыдз гаръяс. И. Коданёв, Сьӧд ты вылын.
сердце Ош яйсӧ [йӧграяс] сюйисны пуны пӧртъясӧ, а сьӧлӧмсӧ, пуртӧн пасйыштӧм бӧрын, пуасны торйӧн. Сьӧлӧмсӧ пасйӧм бӧрын ош оз нин ловзьы, а сёйыштӧмнас выныс ошлӧн вуджӧ мӧд мортлы. В. Тимин, Эжва Перымса зонка. кп. сьӧлӧм, удм. сюлэм
чешуя, чешуйка Керӧм сювсӧ старик нуис би дорысь ылӧджык, сэсся бура видзӧдліс, эз-ӧ гылав сьӧм. Тӧбис сьӧмгасӧ вещмешӧкас. И. Торопов, Тян. кп. сьӧм, удм. сьӧм
чешуекрылые, или бабочки
рыба с чешуей, чешуйчатая рыба Зонка копыртчис да весиг шылькнитіс негырысь, но зэв топыд сьӧма чериӧс, ки вомлӧссяысь паськыдджык вӧлі сылӧн бокыс −−−. И. Торопов, Тян. кп. сьӧма чери
сёмга, или лосось Сьӧмгаыд пӧ тай сійӧ сэтшӧм — кытӧні чужӧ да быдмыштӧ, сэтчӧ и бӧр воӧ кульмыны мореӧ лэччылӧм бӧрын. И. Торопов, Тян. удм. сёмга