смелая птица
Варыш — зэв повтӧм лэбач. Сылы тшӧкыда ковмывлӧ вензьыны ракаяскӧд, кодъяс пырджык олӧны ыджыд чукӧрӧн. Дерт, унанад ракаяс оз сетчыны варышлы, ӧтвылысь вӧтласны сійӧс. Л. Палкин, Варышкӧд аддзысьлӧмъяс.
скот
Лӧддза-номъя тӧлысьӧс вежис сора тӧлысь, пӧсьӧн онялысь шондіӧн, видз выв воӧм турунӧн. Ытшкандыр. Колӧмыд венӧ полӧмтӧ. Ловйӧн кольӧм йӧз −−− петалісны вӧчны векӧвӧйся могнысӧ, заптыны подалы локтан тӧв кежлӧ турун. В. Тимин. Эжва Перымса зонка.
кп. пода, удм. пудо
клёст-сосновик
— Кальсыяслӧн — куим рӧд. Коми пармаын олӧны ставныс −−−. Пожӧм выв кальсыяс — бара ачыс рӧд. Найӧ медся гырысьӧсь, нырныс ён −−−. Чорыд кыша пожӧм кольсӧ сӧмын и чашйӧны. А. Одинцов, Кальсыяс.
гнездо
Видзӧдам, поз и эм неылын! Веськыда муас, гуранторйын, пыдӧсас нитш сӧмын вольсыштӧма. Вижоват квайт кольк куйлӧны, руд чутӧсьӧсь. И. Торопов. Дозмӧр чукыль.
кп. поз, удм. кар
постройка гнезда
...Кыдзи и колян во, таво тулыс горда гозъя бара на овмӧдчисны тайӧ ты дорас. Вӧлі радейтчӧны. Сэсся энь горда вӧчис поз да пӧжсис. Чужисны кӧкъямыс пи. А. Уляшёв, Горда.
кп. поз керӧм
гнездиться
А оланіныс энь сюзьлӧн и збыльысь ошкана. Мусяньыс сы дінӧ кавшасьӧмӧн во-сьӧма, а лэбалысьыд сійӧ и ачыс некодысь оз пов. Коркӧ на еджыд бӧжа кутш гозъяӧс вӧтліс, татчӧ жӧ кӧсйылісны поздысьны да. Г. Юшков, Чугра.
кп. поздісьны, удм. каръяськыны
гнездование
кп. поздісьӧм
гнездовье
Поздысянінас локтігӧн найӧс [туриясӧс] эз жӧ полошуйтлы миянын некод. А. Одинцов, Тури нюр.
насиживать, выводить птенцов
Лои тайӧ гожӧмнас, медводдза тшакъяс петігӧн. Кыйсьыны тайӧ каднас оз позь — пӧтка пукалӧ позйын, быдтысьны лӧсьӧдчӧ. Зверьяс ас оланінъясас быдтысьӧны жӧ. В. Канев, Микей пӧль.
(ордалӧн)гнездовая камера
углубление гнезда
Ӧти колькйыс [сюзьлӧн] гартовмуні да коли поз нёптовас, а мӧдыс быгыльтчис, тітшкысис улыс изйӧ. Г. Юшков, Чугра.
внутренность гнезда
Тусяпу бердас, муас, быттьӧ шӧри потӧм ыджыд мач джын, гӧгрӧс сьӧла поз. Мичаа кыӧма-гартӧма ситурунъясысь, поз пытшкӧсыс гӧн перина кодь. Е. Уляшёв, Сьӧла поз.
внутренняя выстилка гнезда
1. выводок, помёт
Видзӧдліс [Васька] бӧрыннас бурджыка, да ставыс Петырлундырся ур вӧлі, вевйӧ на вотӧм гырка, гашкӧ, весиг ӧти позтырысь. Г. Юшков, Рӧдвуж пас.
удм. пиулӥ
2. лл. яйцо
Йи кылалігӧн, вӧскресенньӧӧ, пасйисны Ыджыд лун. Платонида асывводзсянь вайис Леналы гӧрдӧн мичмӧдӧм колькъяс, кодӧс тані шуӧны позтырӧн. Г. Торопова, Тэ ас морт жӧ.
удм. пуз
3. кладка яиц
Тундраса байдӧгъясыслӧн зэв ыджыд позтырыс. Кӧзяйкаяс чукӧртӧны налысь кольксӧ, но поз джынсӧ быть кольӧны. «Байдӧгъясыслы, шуӧны, челядьтӧгыс лёка жӧ, гажтӧма овсьӧ некод вӧсна тӧждысьтӧгыд...» Г. Дуркин, Вой мореяс пыр.
полный выводок
— Колӧ лоны сэні сьӧлаясыслы, колӧ... Пувъя-чӧдъя местаяс ӧд, сьӧлаяслы жыкруйт-ов. Вӧрыс помтӧм, быдлаӧ кыйсьысь эз волы... Малёв шор бокъясын, чайта, позтыра котыръяс на жбыръялӧны. А. Одинцов, Ручпи.
гнездиться
А кор аслас медбур ёртъяскӧд — Пашакӧд да Васякӧд лэччисны рытнас Пима ӧзынӧ бадькормык вугравны, [Геня] эз вермы кутчысьны да ошйысьыштіс: — Миян кум дорын сырчик позъялӧма, вот... Дай колькъяс эмӧсь... Е. Козлов, Сырчик поз.
пугливая птица
кп. полысь кай
свинья
Карса ныв — карса ныв и эм, −−− пусьыны ни пӧжасьны эз куж −−−. Веня ыстас вӧлі сійӧс мӧс лысьтыны либӧ польӧсӧ вердны, но оз мун, — шуӧ: ме пӧ пола наысь. С. Раевский, Козин.
поросёнок
Кык чой узьлӧмӧн и олісны ылі видзьяс вылын. Вой кежлас гортсӧ видзӧдлыны ӧчередьӧн волісны −−−. Ыжъяс дай польӧпи на ловъя пемӧсъяс видзӧны — найӧс он эновт. Н. Куратова, Сьӧд синъяса томиник ныв.
белая сова
Ламбей гоньгӧдчыштліс: сы водзын берег кустъяс пиас збыльысь муніс тыш — полярнӧй сюзь джагӧдіс дзодзӧгӧс. В. Юхнин, Тундраса бияс.
удм. полярной уйсы
лемминг
— Ӧні абуӧсь, а войдӧр вӧлӧм волывлӧны ошъясыс. И кӧръяс унджык вӧлісны, и кыньяс, и эсійӧ... полярнӧй шыръяс... леммингъяс, — бригадир вылӧ видзӧдлӧм бӧрын вочавидзис Колька. В. Блинов, Хорейнюр посёлокын.
собака
А абу нӧ понйыс джын сьӧлӧмыд? Оз нӧ жугӧд сійӧ асьсӧ вӧрад? Он и сёйлы сыкӧд ӧти пӧртсьыс? Дількмунлі на Прокӧ Васька, кор гуаліс бӧръя видзансӧ. Г. Юшков, Рӧдвуж пас.
кп. пон, удм. пуны
собаководство
кп. пон быдтӧм, удм. пуны вордон
собачья свадьба
— Пальма, — нюмъёвтӧмӧн шыӧдчис Ӧльӧ Коля орччӧн мунысь пон дорӧ, — тэ дыр нин олан да эм жӧ, мый казьтыштны — кымын пон кӧлысь тэнад олӧмад вӧлі? С. Терентъев, Рӧдвуж туйӧд.
выводок собаки
Ӧтчыд потшӧс дорӧ сувтіс машина. Кӧзяин, тыдалӧ, водзвыв нин виччысис воысьӧс. −−− здоровайтчисны, кыкнанныс матыстчисны сарай дорӧ. Пон котыр видзӧдігӧн локтысь весиг кисӧ зепсьыс эз перйыв. М. Ладанов, Лявда.
собачья шкура, собачий мех
Ярӧ неокотапырысь сувтіс да кутіс чабравны пон ку шапкасӧ. Чужӧмыс сылӧн вӧлі зумыш, синъясыс видзӧдісны лӧга. Г. Фёдоров, Колхозницаяс.
кп. пон кучик, удм. пуны ку
щенок
Синмасьӧм нин понпиянӧс бӧрйигӧн Степан вӧчлывлӧ ещӧ ӧтитор: сійӧ пасьтавлӧ вевдорӧ гӧнӧн ассьыс пасьсӧ, сувтӧ нёль ки-кок вылӧ да уськӧдчывлӧ понпи вылӧ ош моз горзігтыр. В. Юхнин, Алӧй лента.
кп. понпиян, удм. пуныпи
порода собак
Понйыс Ӧльӧксанлӧн важъя коми пон рӧдысь на, сувтса ёсь пеля, абу тшӧтшыд ныра, чикыля бӧжа −−−. Г. Юшков, Воййыв турун, еджыд дзоридза.
кп. пон род, удм. пуны выжы
собачья свадьба
Став понсӧ вермӧ Татілок, ок ёна радейтӧ пурсьынытӧ сійӧ, торйӧн нин пон свадьбаяс дырйи. И. Торопов, Тян.
стая собак
А пон чукӧрас сэні кутшӧмыс сӧмын эз вӧв. Кукань ыдждасянь кепысь ыдждаӧдз. Коді кутшӧм пӧрӧдаысь, он гӧгӧрво. Е. Афанасьев, Мӧдей Паш ордын.
кп. пон чукӧр, удм. пуны уллё
бык-производитель
— Мый! Нажӧтка бара Турдӧ Мишӧлы! — скӧраліс Виринея. — Урӧс пороз лӧсьӧдӧма, да кыкысь да куимысь лоӧ вайӧдлыны мӧстӧ. Видзӧдан да, бара нин нӧйтчӧ. Г. Юшков, Чугра.
кп. пороз, удм. пороз
плотина
Неыджыд ёль вӧлӧм Печораас усьӧ, да сійӧс мойясыс и помӧмаӧсь. Буретш усянінтіыс, кыті медся баддьӧсь, мед, буракӧ, оз ков ылысь ваявны поромсӧ вӧчны коланторсӧ. Г. Юшков, Ловъя лов.
свинья
Аглаида Борисовна бура ыджыд овмӧс видзис: мӧска-куканя, кык порсь, ыжъяс да чипанъяс. Г. Юшков, Тӧлысь карын.
кп. порсь, удм. парсь