откровенность
Чонвочыклан чонвочын каласем.
откровенно, чистосердечно
Чонвочын ойлем: тудын йыжоп койышыжо мылам ок келше.
духовность; духовная ценность
Чонвоянлыкшым вораҥдарыде, калык йол ӱмбак пеҥгыдын шогал ок керт.
чонвоянлык культур духовная культура
эмоциональный
Шабдарын чумыр возымыжо чонвургыжтарыше сылнымут аршаш дене тӱрлалтын (МЛИ)
упоительный
Чонгандарыше тымык. Тыйын чонгандарыше йӱкетым эре колыштмем веле шуэш.
упоение, услада
Артистын чонгуан дене мурымыжо чонешемак логале. Шке пашаштем мый чонгуаным шижам.
услаждающий, изумительный
Чонгуандарыше усталык. Чонгуандарыше муро. Чонгуандарыше шошо пӱртӱс.
с удовлетворением
Чонгӧнен каласаш кӱлеш весымат: поэтна-влак утларак чолган нӧлталыт у темым, утларак чолган сорлыклаш тыршат кугурак жанрым (В.К.)
духовный
Чонгӧргӧ поянлык. Калык ойпого ‒ марийын чонгӧргӧ поянлыкше. Тидыже (мутвундо) ‒ шӱм-чон поянлыкнас, чонгӧргӧ вундынас, калык ушакыл савышнас (Онч.)
бездушие, бессердечие; бездушность, бессердечность
Могай кагыреш имньын тенийысе лӱмнер-чап пайыш варныш чонгӱчымылык, когарешт? (В.К.)
бездушность, безжалостность, жестокосердие
Иктат да нимоат тыгай чондымылык вашеш ок каласе мо вара? (Ю.Г.)
привлекательный, притягательный, располагающий к себе
Чонешке койыш. Чонешке ончалтыш. Чонешке кумылжо шкеж деке савыра.
вожделение, страсть
(Ольга Ласточкина) нимогай ойгыланат, азапланат вуйвуыдымо, вустыквуй ‒ кола-ила, но шке чонйодмыжо деч огеш чакне (Ю.Г.). Пӱртӱс йодмыжо эн ончык лектеш, чыла-чыла чонйодмыжо дене левед шында (Ю.Г.)
с удовольствием
Тыйын йодметым мый чонйывыртен шуктем.
одухотворить
Алалге эрвел кечыйолым мыняр ий шкетын погем, чолгаже керек шӱмеш кодын ‒ шӱдыржым мый ом керт чонлен (Ф.И.)
задушевный, сокровенный
Марий калыкын ик эн акретсе, эн чонло семӱзгарже ӱмбак ‒ шӱвыр ӱмбак ‒ пӱсӧ товарым нӧлталыныт (Ф.И.)
душевный, милый сердцу
Ото йӱкын мура, чонлык семым шара (Ф.Мс.)
тоска, печаль, скорбь
Шӱмем чонойго иша тумасалан иктаж кугурак амал я йӧн лекмеке, чонойго чоражак пуйто кушкедлен каен (Г.А.)
дух, духовная сила; духовное богатство
Ончылно чатлама йӱштӧ, шучко жап, шужымо пагыт ‒ чонпогыдам чумырыза, ынже кылме, ынже пыкне (В.П.)
откликаться, реагировать
Чон дене ‒ чон, поснак мемнан гай чыла кочо, шере юаплан тыманмеш чонсавен моштышылан юапше вик логалеш (А.Арс.)
привлекательный, симпатичный
Чонсавырыше чуриян. Чонсавырыше ӱдыр. Чонсавырыше еҥ.
отклик, реакция (на что-л.)
Почеламутетлан лудшо-влакын чонсавышышт шуко толын.
боль душевная
Чонсусырым кӱлеш паремдаш, но мо дене?
пленительный, обворожительный
Чонсымыстарыше моторлык. Чонсымыстарыше чурийвылыш. Чонсымыстарыше пӱртӱс.
ощущение
Тыгай ойыртемжылан да чоншижмашыжлан кӧра калык сеҥаш лийдымын кучедал кертшыш савырна (Онч.). Ок ондале чоншижмаш: тыште мо-гынат лийшаш (И.С.)
предчувствие
Чоншижмыкем шижтарыш: таче тыйым садак ужам.
интерес
Тунемме деке тудо чоншупшмашыжым йӧршеш йомдарен.
интерес, влечение
Пӱртӱс деке мый поснак кугу чоншупшыкым шижам.
сладострастно, чувственно
Ача кӱдынь эрге кыштыкын зал мучко эртат чоншӱма (В.А.)
чародей
Шке пашаштыже тудо ‒ чонъюзо.
обжигающий
Йоллан куштылгын, шокшын чучеш ‒ капет мучко чонырыктыше шокшо шыратен шарла (Пӱр.)
манящий, притягательный
Ончылно теҥызын чонӱжшӧ канде тӱсшӧ койылалтыш. Курыкын шкенжын ала-могай чонӱжшӧ вийже уло.
курган
Акрет марий-влакын шӱгар чоҥгашт Юл вес велне чӱчкыдын верештедат.
строительство
Йошкар-Олаште кугу чоҥеж пашам тӱҥалме. Тудын ачаже ӱмыржӧ мучко Совет ушемласе кугу чоҥежлаште тыршен коштын.
унести (ветром, потоком воздуха)
Ала-кушеч толын лекше ура мардеж ӱдырын шовычшым чоҥештарен наҥгайыш.
парение, полёт
Ончо, могай сӧралын коеш кававундаште куткыжын чоҥештышыже.
строение, постройка; построение, структура
Пӧрт чоҥыш. Вӱта чоҥыш. Ойлончышын чоҥыш радамже. Шымлыме пашан чоҥышыжо.
строитель, творец, созидатель
Чоҥышо-влак пӧртым нӧлтат. У илышым чоҥышо-влак эртыше жапым вес семынрак ончат. Историйым чоҥышо ‒ калык.
количество
Мемнан-влак чотышт дене огыл, моштымашышт дене сеҥеныт.
шуко чот множественное число
шкет чот единственное число
Лӱм мутын чот категорийже уло.
неисчислимый, бессчётный (много)
Чотдымо лӱм мут. Кас кавам чотдымо шӱдыр-влак шӱткалат.
сплотиться, консолидироваться
Калык чотемеш. Мерсото чотемеш. Илыш чотемеш.
укрепить, упрочить
Оралтым чоткыдемдаш. Капка меҥгым чоткыдемдаш. Ӱштым чоткыдемдаш. Орва чажым чоткыдемдаш. Кандырам чоткыдемдаш (Ӧ.Б.)
количество, численность
Калык чотлык кугемын. XXI курым тӱҥалтыште марийын чотшо палынак иземын.
число, цифра
Доскашке туныктышо кокытан чотыкым возен ончыктыш.
брюнет (ММ)
Чотыр рвезе. Кугу шем шинчан чотыр ӱдыр ончыко лектын шогале.
плутоватый, с хитринкой
Мо чуриет рож коля гай чоялге, доллар аяр шинчам шылтыше сэр? (В.К.)
погоди, погодите, подожди, подождите
Чу, пырт чыталте. Чуза, шып лийза. Но але чуза, ондак йӱаш пӱрым (В.К.)
серый, невыразительный, неяркий
Тиде книгаште Якимовын гай шинчалан койшо сӱретым, пеледышан олык гай чувар образ-влакым от му (В.К.)
опрыскиватель; шприц
Чужик дене олмапум шыжыктыл нальым. Ондак йоча-влак чужик дене вӱдым шыжыктылын модыт ыле.
О сайте
Инструкция