блестеть (бронзой), становиться золотисто-коричневым
Ир мардеж поген тойланыше лышташ-влакым (А.Г.)
бронзировать, сделать бронзовым
Самоварым тойлымо. Кече нунын йӱштылмӧ эҥерыштым тойлен (В.К.)
ритуал погребения
Тойымйӱла кевыт.
тойымйӱла суап ритуальные услуги
полновесный
Ток пырчыже кумлукан (В.К.)
1) изуродованный
Кидше токмак. Токмак пушеҥге. Токмак парня.
2) тупой мат.
Токмак лук.
3) бесталанный
Токмак поэт. Токмак еҥ, кутыраш ок мошто (Ӧ.Б.)
муштровать
Армийыште салтак-влакым чот толаштарат.
шествовать
Ешым шырге чумырен, демонстрацийышке толдышна.
невозвратимое, безвозвратное (о месте)
Палтын мо, тек лийже тудо. Ом лӱд мый каяш толдымашке (А.В.)
1) волновать (воду)
Мардеж теҥызым толкынаҥда.
2) завивать (волосы)
Ӱпыштым кузе йылгыжтарен, овартен, толкынаҥден шындыме (Ю.Г.)
1) волновать (воду)
Мардеж теҥызым толкындара.
2) рассказывать без умолку
Такмак ден йомакым Сӧлеш эҥерла толкындара (И.К.)
волноваться, колыхаться
Теҥыз толкынлана. Уржа толкынлана.
таҥастаре: толкыналташ
волновать, колыхать, зыбиться
Мардеж толкынла теҥызым, уржам. Вӱд толкынла.
снабженец
Толтызо-влак пашам начар ышташ тӱҥалыныт.
прич. от толташ
Ял калыкым сату дене толтымым саемдаш кӱлеш.
пассажир
Вокзал тич толшо-кайыше-влак погыненыт.
грабитель
Колызо ‒ эҥерым, ерым толызо (В.Д.-О.)
разорение, опустошение
(Толеш) капыр тӱча! Ток илышым толымаш вуча (В.К.)
1) ядро, семя плода биол.
Кечшудын томжо. Пӱкшын томжо.
2) ядро физ.
Мландын томжо. Атомын томжо. А физик-влак вуянче атом томым томлат, Степанов Альберт манмыла (В.К.)
средний (среднего размера)
Томам пушеҥге. Томам пӧрт. Томам имне, кугуат огыл, изиат огыл (Ӧ.Б.)
2) подходящий, годный
Томам кем: огеш пызыре, огеш ише, кугу огыл, изи огыл (Ӧ.Б.). Томам вургем, капешыже пижын веле (Ӧ.Б.)
таҥастаре: лач, лачак веле
ухудшиться, испортиться
Георгий Иванович, паша томамеште вет (Ю.Г.)
пустой (о семени)
Озажын нӧлтшӧ вуйжо ‒ томдымо парча, шинчаштыже ок кой шоныш, албаста (В.К.)
отвергать, браковать; отклонять
Томлен-томлен, кугу тумнажымак нале (Ю.Г.). Сар пашам тетла шым томло (Ю.Г.). Ала мыйын ямдылымем (кочкышым) томледа? (М.Р.)
удовольствие, желание (сильное), наслаждение, услада
Шылым томсыклан веле кочкеш. Томсыклан кая кожлашке. Томсыкеш ужмыла тольым родо-шамычым (Ӧ.Б.). Шыл укеште шодат томсык (КМ). Но ушкалым, вийдыме вӱдым да тамдыме шудым томсык шылыш да ӱйыш савырыше поро юзым, вашталташ огеш лий нимо ден нигунам (В.К.)
делать радостным, приятным; услаждать
Томсыкла корнынам нужнарак корно курго (В.К.)
неповоротливый, неуклюжий
Томыр рвезе. Миклай томыррак Сапашым чактара веле (В.Л.)
отказываться, отрицать
Вате тона. Тонен шогет, тыяк шолыштынат (Ӧ.Б.)
обрубок, культя
Пушеҥге тоҥгак. Кидше уке, тоҥгакше дене веле кучаш толаша.
затверделый, жёсткий
Тоҥгата эгерче. Тоҥгата корно, пеш рӱчкала (Ӧ.Б.)
1) мяч
2) снаряд артиллерийский
Ужат, пушко гыч лӱйымӧ топ толын возын пудештын, тулжо кузе шыжа (Я.Э.)
плотнеть
(Юрка) ынде авам ден Валентин семынак кечын топкатаҥеш (Г.П.)
попасться, влипнуть
Кудал эрташ кӱлеш, топнаш гына огыл (Онч.)
Ⅰ
гнедой (о масти лошади)
Тор алаша. Тор имне, йошкаргат огыл, шемат огыл (Ӧ.Б.)
Ⅱ
пуща
Беловеж тор. Торышто коштам (Ӧ.Б.).
йӱлыкш тор гарь
Йӱлыкш торышто эҥыж шочеш (Ӧ.Б.)
расстояние, удалённость, отдалённость
Колышташ лӱдшӧ-влакым эҥгек, корным пӱчкын торалык шеҥгек (В.К.). Торалык мыланна чарак огыл, каена (Онч.). Олан торалыкше илышым изишак нелемда (Онч.)
раздвигать, разъединять
Пӱкен-влакым торамдылаш.
скверный, паршивый, никудышный
Корно торан, тӱрлӧ вере тӱрлын кадыргылеш (Онч.)
дальность, расстояние
Пычал меҥге торатыш лӱен кертеш. Тылзан йӱдым пел меҥге торатыш раш коеш.
отходить, отдаляться, удаляться
Чот куанем, эмжым тӱрвыштем шижам гын, кас вашешат тораҥеш кавадӱр (Ф.И.). Йоча ачаж деч, аваж деч тораҥеш (Ӧ.Б.). Еҥ-шамыч тораҥыныт, кок могырыш каят, койын веле тораҥыт (Ӧ.Б.)
перекрещённый
Торешлалтше тоя. Торешлалтше корно. Торешлалтше линий.
поперечность, поперечник
Оҥан торешлыкше 20 см. Ӱстелын торешлыкше ик метр лиеш. Вынерын торешлыкше.
таҥастаре: лопкыт
возражение; протест
Тимош ик торешмутымат ыш пелеште (В.Л.). Прокурорлан торешмутым возаш.
переулок
Изаммыт торешуремыште илат.
огрубеть, зачерстветь
Мемнан дене лирике торжаштын, ӧреш Чалай Васлий шкежат (В.К.)
1) ожесточить, делать грубым, суровым
Илыш чоным торжаҥда (Г.Г.)
2) насупить, нахмуриться
Пӱнчӧ кӱшыч ӱлык ончале, шинчавунжым торжаҥдыш кожат (В.К.)
вестовой, курьер, гонец
Купринын «Поединок» повестьыштыже тӱҥ геройын торйолжо марий лийын. Аваже редакцийыште торйоллан ыштен. Кевытыш торйолым куржыктыза-ян.
1) путаться, мешаться
Ит торлане йол йымалне (Ӧ.Б.)
2) беспокоиться, хлопотать
Ӱшанен пуэм. Вес редактор нерген да монь торланышаш уке (В.К.)
с искривлёнными ветвями
Тормылан-тормылан куэтым шындышна, тормылажым тӧрлатен толашышна (Муро)
бестолочь, дурак, глупый
Еҥ торта коклаш келша торта гына шке имньыжым кычкаш (В.К.)
разобщать, разлучать
Илыш тошто йолташ-влакым тортен. Электровоштырым торташ.
избегать (ММ)
Тый мый дечем молан тортен коштат?
О сайте
Инструкция