терминов: 599
страница 3 из 12

стремительный, быстрый (о течении)
    Кашке йогын.
    кашке рӱдӧ стрежень
    Кашке вӱдыш пурет гын, вик наҥгая (Ӧ.Б.)

кислота хим. (Сл.Е.)
борозда
    Курым шондал таптен тиде шондалжым, пагыт у илыш кашкорным вӱда (В.К.). Кужу тӱня гай кумда пасу, кужу илыш корно деч товаҥше кашкорно (В.К.)
бороздить, делать борозды
    Йыраҥым кашлаш. Теҥызым атомло корабль кашла.
вытянуться полосками
    Лум пасу мучко кашталт возын.
наслаждение
    Капыште келан, чонышто куан.
1) наслаждаться, блаженствовать
    Паша ыштен келанаш. Модын келанаш. Ӱмам налын келанаш (Ӧ.Б.). Шокшо мончаште кырен келанаш. Чара игетым рывыж кочкын келаныже (И.С.)
2) увлечься, проявить охоту, желание
    Тунем лекмек, шым возо ятыр ий, но, витне, нимоат арам ок эрте: адак мураш келаныш шӱм-турий (А.М.)
глубинный
    Келгаш мине. Келгаш вӱдлончо.
глубокий
    Келгашан йыдал. Келгашан кӱмыж. Келгашан вочко.
котлован
    Кеҥежлан вӱдым арален кодаш манын, келгемым кӱнчышт.
глубоководный
    Келгывӱдан эҥер. Келгывӱдан ер.
подсказать
подсказывать
    Урокышто келескылаш ок лий. Эчу урокышто мылам эре келескылеш ыле.
подсказка
    Келесык дене гына кӱлеш шинчымашым поген от ситаре.
беспокойный
    Патыр Потий, пашаште келесыр, ок керт юватыл, ок мошто канен (В.К.)
условие
    Конкурс келшык. Таҥасымаш келшык.
убедить
    Тудым тышке толаш келшыктараш кӱлеш.
договорённость, согласие
    Тидым мый келшыммут почеш ыштенам.
соглашение
    Пашаш налме нерген келшымой.

согласие
    Тидлан тыйын келышет ок кӱл ‒ ыштыктат.

положительный полюс
    Келыш ден шӧрыш эре ваштарешла лийыт (РМС)
уподобиться
    Метрий ынде йӧршеш ватыжлан келыштаралтын.
приспособление
    Куштылгырак лийже манын, ик келыштарчыкым кычал муынам.
сделка
    Пошкудем йотэлласе амалкалче-влак дене кугу келышчыкым ыштен тольо.
убывать
    Эҥерыште вӱд кема. Оксам кемаш тӱҥалын (Ӧ.Б.)
таҥастаре: пучаш
сапожник
    Кемургызын кемже уке (КМ)
довольный
    Кенан улат? Кенан лияш. Мый шке пашам дене кенан улам.
недовольный (ММ)
    Чурийже кенесыр сыным нале.
середина лета
    Лач каргыме Вончо йога йомын-нӧлтын нелмаш гыч нелмашыш, кеҥежрӱдын кошкышо вичкыж логаржым орва пӱчкеда (В.К.)
крепостное право
    Российыште кепшылтыме правам 150 ий ончыч веле кораҥденыт.
потребный, нужный, востребованный
    Керал паша. Керал айдеме.
таҥастаре: кӱлешан
потребность, необходимость
    Тӱрыс ончалмаште, тачысе возыктыш марий калыкын кераллыкшым шукта.
1) правда, истина
    Мужаҥчын деч кере оем: кугорно дене ок кошт толышо еҥ (В.К.)
2) справедливый, правильный, правдивый
    Кере сар. Кере судья. Тыгай кере отыл ыльыс (Ю.Г.)
скряга; скряжнический
    Пошкудем пеш кержак айдеме.
полномочие
    Акпарс марий-влакын кугу кертежан алчышт лийын.
право (РМС)
    А Иоан Иродлан ойлен: «Шке шольыч дене илаш кертыжет уке» (ЛПУ)
уполномочить
    Мемнан виктер мыйым тендан элда дене кылым ышташ кертыжаҥден.
уполномоченный
    Поснак кӱлешан паша шотышто кертыжъеҥ.
праведник
    Мемнан вуйлатышына моткоч керыеҥ улеш.
справедливость, правдивость
    Илыш керылык. Керылыкым кычалаш. Керылык верч кучедалаш.
несправедливость; несправедливый
    Тудын ойлымыжо керысыр ыле. Керысыр еҥ. Керысыр пунчал.
1) объективно; справедливо
    Илышым керычын ончышо еҥ тӱняште шагал огыл. Керычын шонкалаш. Керычын кутыраш.
2) объективность; справедливость
    Тенийысе пагытыште керычыным муаш куштылго огыл. Керычын чыла вереат лийшаш.
объективный; справедливый
    Керычынле шымлымаш.
    керычынле кере объективная истина
    Керычынле шонкалымаш. Эстон школым эртыше марий шымлызе-влак шочмо йылмышт нерген керычынле шымлымаш-влакым возаш тӱҥалыныт.
серьёзность
    Кеч-могай пашам ыштыме годымат керышот лийшаш.
серьёзный
    Керышотан паша. Керышотан тӱҥалтыш. Керышотан ончалтыш. Мемнан коклаште керышотан мутланымаш лие.
серьёзно
    Тиде гана мут таклан гына огыл, а моткоч керышотын лектын. Мемнан туныктышынам южгунамже умылашат ок лий, кузе тудо ойла: керышотын але мыскарам ышта? Шонымаш икте гына: керышотанрак шымлымаш пашам возаш тӧчен ончаш (Онч.)
Южный Полярный круг геогр.
становиться солнечным, ярким; озариться, засиять
    Пыл шалана, кечаҥеш ала мо? Чурийже кечаҥе.
свечение в холодную или жаркую погоду по левой и правой стороне солнца
    Таче тӱнӧ пеш йӱштӧ. Ужат, кечыгӧржат коеш.
оклад
    Кечыдарем тылзыште лу тӱжем теҥге.
дневник
    Клуб воктене йӧнан, сай верым муамат, шкетын тушко лектын возам да я кечыедам возем, я почеламутым (В.Р.-Г.)
дневник
    Мый шукертсек кечынвозышым серем.