обиход
Сурт илышрадам. Илышрадамыш у пале пурен.
уклад жизни
Но сарлан верчын пужлыш илышрат (А.М.)
способ жизни
Нунын илыштептерышт йӧршеш весе.
небытие
Кум кече ончыч тудо «Мый илышукелыкыш каем» мурым возен (Куг.)
мировосприятие, миропонимание; жизненная позиция
Символ шке кӧргышкыжӧ илышумылымашым пуртен шогышаш (Онч.). Аван шонымашым, тошто илышумылымашым йӧршын кумыктен шуа (Онч.)
окружающий мир во всём его многообразии, окружающая действительность
Тачысе илышчынлык тугай, ондален ынышт кодо манын, эскерен веле шукто.
мироощущение
Шоҥгемме семын илышшижмаш вашталтеш.
закон жизни
Мом ыштет, айдеме илышшот тугай вет ‒ у койыш, у илышончалтыш пӱйым пудыртен пура (Пӱр.)
создание, творение, сущность
Пӱртӱс илян-шамыч (айдеме, вольык, кайыквусо, мӱкш, пушеҥге, саска, кинде, шийвундо) икте-весышт дене ваш-ваш кылдалтыныт (Онч.)
колкий, колючий
Кӱлеш-оккӱл мый шым ойлышт, иман шомакымат шым лук (Онч.)
конный двор
Имньывече вӱтамбач йошт тӧрштышӧ еҥым ужо (А.Арс.)
лошадиная сила
Машинан куатше 75 имньывий.
конная дорога
Пич чодыра гоч эртыше такыртыме имньыгорныш пурышна (Куг.). Имньыгорно кок могырышто серыпле парчан шышталгыше уржа пасу (Пӱр.)
кончик иглы
Лу гана пышталтын кажне ургыш, ыш код верже имынер чыкаш (В.К.)
умолять
‒ Павай, мыйым утарал, теҥыз вӱдыш колталал, ‒ манын шийгол сӧрвала, йылмым луктын инала (Г.К.)
доверие, вера
Тылат инан уке.
1) веровать
Юмылан инанаш.
2) доверять, верить
Мый тылат ом инане. Тидлан инанаш ок лий.
аттестат (РМС)
Тений мый школым пытарыме нерген инангагазым нальым.
Ⅰ
удостоверить
Тудын кӧ улмыжым инандарен кертам. Кидпалым инандараш.
Ⅱ
уверять
Мый тушто лийын омыл манын инандара.
удостоверение (документ); удостоверение личности
Инандарышетым ончыкто.
недоверие; недоверчивый, сомнительный, не внушающий доверия, ненадёжный
Инансыр увер. Тиде еҥ деке мыйын инансыр лектеш. Мардеж вел ала-мо нера, кушта, монден ялт намысым. Куэ-влак совыштым кырат, а койышышт ‒ инансыр (В.К.). Тый инансыр улат, ом пу тыланет (Ӧ.Б.). Шокта инансыр увер: «Кастен ‒ концерт. Шкенан вий ден» (В.К.)
недоверчиво, подозрительно
Тек южышт инансырын эскерат кидемым (В.К.)
веротерпимость
Тӱрлӧ религий-влакын икте-весышт деке инанчытыш лийшаш.
неимоверный
Инаныдымашлык кугу пашам ыштыме.
аргумент, доказательство
Тыйын нимогай инаҥдышет уке, тидлан нигӧ ок ӱшане.
мука; пытка
Тудлан тугай индырым ужаш верештын, нигӧланат Юмо ынже пӱрӧ.
мучиться, страдать, маяться
Арам те шонеда тыге, вурсен гусарым ‒ чыным шонышым: сӧйлаште коштын, индырген, ок пале пашаште шотшым (В.К.)
мучение
Калыкым индырымаш. Вольыкым индырымаш.
интеллигентничать
Интеллигент койышым кӧргышкышт шыҥдарен шуктен огытыл, вот и интеллигентланат, интеллигенций койышым кояш тӧчат.
интеллигентный, респектабельный
В. Колла пеш интеллигентле еҥ лийын (Пӱр.)
дикие животные
Ирвольык чодыраште ила.
пижма бот.
Садыштыже ирвызле кушкеш.
крюк
Тӱрволакым иргакеш пыштат.
сломаться, поломаться (о технике)
Машинан моторжо ирлен.
пустыня
Сахара ‒ Африкыште ик эн кугу ирчара.
подвести итог, подытожить
Ыштыме пашанам итоглаш жап шуын.
сжиматься, тесниться
Курыкшелшыш шыҥен ий гай вӱдшӧ, ишкылалт (В.К.)
натиск, нажим
Тушманын ишыкшым шогалташ.
ущемление
Айдемын праважым ишыктымаш.
крючок у удил
Ияварняжым луктын, сорлыкым чикте.
чертёнок
Тӱтанлан тӱньыкыштӧ ияигыла чаргыжмыже ок сите (В.К.)
страстный, горячий, пылкий
Иярак вате (Ӧ.Б.)
обольщать
Кӧ пала, молан ияртат? Ала колышо капым ия ынже иярте манын, ала колышо кап пелен иктаж-мом ынышт пыште манын? (Куг.)
О сайте
Инструкция