терминов: 202
страница 2 из 5
необеспеченность, нужда
    Нигӧат такше тыге ышташ туныктен огыл, а незер илышлан кӧра укенлыкшак шижтарен докан (А.Арс.)
отсутствие
    Оксат укеулмо тыйым налог деч ок утаре. Лекцийыште укеулметым туныктышо возен нале.
аннулировать, отменить
    Договорым укештараш. Приговорым укештараш.
аннулирование
    Ойпидышым укештарыме.
исчезать
    Сату укештеш кевытлаште. Кушкыл укештеш. Янлык укештеш.
таҥастаре: пыташ
чеснок
    Украм шындаш. Поҥгым шинчалтыме годым тушко украм пыштат.
обогатить
прич. от улаҥдаш
    Уке, мый улаҥдыме лончышто шым кӧнӧ почаҥын мерчаш (Ю.Ч.)
молитва (православная)
    Улдышмут-шамычым ушеш кужун лудын, яндар ош чуриян чӱчӱватым Чорак Эчей вӱдыш шурале (Ю.Г.)
приумножаться, наращиваться; становиться лучше, зажиточнее (о жизни)
    Кинде улемеш. Вольык улемеш. Илыш улемеш (Ӧ.Б.)
приумножать, наращивать, восполнять
    Оралтым улемдаш. Вургемым улемдаш. Вольыкым улемдаш. Оксам улемдаш (Ӧ.Б.)
таҥастаре: шукемдаш
положительный
    Улемдыме вашмут. Улемдыме аклыммут. Улемдыме полюс. Улемдыме койыш.
положительный физ., мат. («+»)
    Улло числа. Улло полюс. Улло заряд. Улло тулэҥер.
присутствие, нахождение
    Пашаште улмаш эше пашам ыштыме нерген ок ойло. Йӧра, йӧра… Мыйын улмаште мардеж огеш тӱкӧ уста мариетым (В.К.)
присутствие, наличие
    Чаплӱмет улмо тылат эше айдемыдымылык койышым кояш правам ок пу. Мӧҥгыштӧ улмет тыйым утарыш. Улмем годым тол.
наличие, существование чего-л.
    Тудын оксаже уло-укем пален налаш кӱлеш. Уло-уке оксажымат кучылт ок мошто.
наличный
    Улшык окса. Улшык суммо. Пашадарым улшык дене тӱлаш. Налме сатулан улшык окса дене тӱлышым.
новшество
    Кызыт илышыш ятыр улык пура.
собственность, достояние
    Уш-акыл поянлык ‒ элнан улылыкшо.
действительность
    Йырвел улым. Кызытсе улым.
разрастаться, расти буйно
    Шурно умен кушкеш. Арбуз ‒ тушкалте кӱзынерым, мурен шелеш ‒ тунар умен (В.К.). Тӱредме годым тӱтыра лиеш гын, поҥго ума. У ий годым кугу мардеж лиеш гын, олма ума (КП)
преуспеть, добиться успеха
    Пашаштыже тудо умаҥын, шонымашкыже шуын.
ненормальный, противоестественный, нездоровый (взгляд, поведение, поступок и т.д.)
    Умбале ончалтыш. Умбале койышым кояш. Умбале шонымашым ойлышташ.
ненормально, противоестественно
    Умбальыла шокта гынат, тыге манаш тоштам: шочмо йылмым йӧраташ мый Эстонийыште тунемынам (Пӱр.)
плодородие
    Мемнан кундемысе мландын умдартышыжым нӧлталаш шуко вийым пыштыман.
плодоносный
    Умдартышан нур. Умдартышан мланде. Шемрокан мланде умдартышан.
стрелка
    Шагат умдо. Сӱретлыме умдо корным ялышкына ончыкта.
уколоть; сделать укол
    Врач йочам ала-могай корштыктарымым чарыме эм дене умдылыш.
понятливый, деловой, путный
    Умло еҥ. Умло вуйлатыше. Умло мутланымаш.
неологизм линг.
    20‒30-шо ийлаште марий йылмыште шуко умутым ыштыме.
ротовая полость анат.
    Яндар йоҥйӱк лийме годым юж умшавомыш гоч лектеш.
таҥастаре: умшагӧргӧ
ротовая полость
    Ломыж йолым да умшагӧргым когарта, санден янлык-влак вес велыш куснен каят (Куг.)
таҥастаре: умшавомыш
аппетит
    Кочмо ялт ок шу, умшадам уке.
понятие, смысл
    Ты еҥын нимогай умылжо уке. Мутын умылжо. Ты терминын умылжо изиш весырак.
таҥастаре: умылымаш
понятный, доступный
    Книгам умылло йылме дене возымо.
толкование; пояснение, разъяснение, инструкция
    Умылтарчык мутер. Тиде ӱзгарлан нимогай умылтарчыкымат возымо огыл. Пашам тӱҥалме деч ончыч вуйлатыше умылтарчыкым эртарыш.
объяснительная записка
    Умылтарымгагазым возо, кызытак (Ю.Г.)
непонимание, отсутствие понимания
    Литератур йылмын мутвундыжым пойдарыме шотышто умылыдымаш марий мерсотышто але мартеат кодеш.

благоприятный, подходящий
    Умыр жап. Умыр илыш-касыш. Умыр игече. Кечава, кечыгӧрж, кечыгорно, мардежава, умыр кечетым ончыкто (Кум.м.)

умеренный (средний между крайностями)
    Умыр либерал. Умыр политик. Умыр йодмаш. Умыр ончалтыш.
умеренный
    Умыр-леве игече. Умыр-леве лончо.
становиться умеренным, утихомириться; нормализоваться
    Кече таче изиш умырланаш тӱҥалын (Ӧ.Б.). Илыш умырлана.

урожайность, урожай
    Тений шыдаҥ сай умышым пуышаш. Умыш ок вел эрлат кава гычын, керек киндым кушта леве йӱр (Ф.И.)
таҥастаре: шурнылектыш

успех, везение
    Тунеммаштет умыш уло? Илышыштет, пашаштет умыш лийже!
гостинец (ММ)
    Унагинде ӱстембал тич.
таҥастаре: йокма
гостиница
    Толшо-влакым «Йошкар-Ола» унагудеш верлатышт.
приглашённый, визитёр
    Унаеҥ-влак йыргешке ӱстел йыр погынен шинчыныт.
пребывать с визитом
    Тиде кечылаште Россий Президент Германийыште уналаныш (Куг.)
гостить, находиться в гостях
    Шукерте огыл мемнан дене Финляндий гыч делегаций уналыш.
нанести визит, посетить
    Марий Элым Финляндийын алчыже уналтен.
гостеприимный, радушный
    Уналче озавате толшо-влакым кумылын вашлие. Кыналче ‒ уналче, Шымалче ‒ ышталче (В.Д.-О.)
густеть, затвердеть
    Лавыра ундын. Руаш ундеш. Шӱр ундын. Кышал ундеш (Ӧ.Б.)