терминов: 599
страница 2 из 12
искушать
    Тиде ӱдыр Мичум чотак каньысырландара, но лишкыже мияш сулык деч лӱдеш (Онч.)
поставить в неловкое положение
    Мый тендам каньысырлаш шонымаш уке.
неудобно, неловко
    Мылам тудын ончылно ала-молан эре каньысырын чучеш.
заседание
    «Марий ушем» мердолкынын угыч сайлыме вуйвержын икымше каҥашыже лийын (МЭ)
советоваться, посоветоваться
    Тиде йодыш шотышто пырля каҥашланаш кӱлеш.
заседание
    Кафедрысе каҥашпогын.
советчик
    Нуно мылам кугурак йолташ, каҥашче лийыныт (Пӱр.)
советник
    Президентын каҥашъеҥже. Эше толын шуыт марий калык деке тугай книга, журнал да шымлымаш-влак, кушто Иван Ивашкин нерген ‒ финн-угор-влакын эҥертышышт, каҥашъеҥышт, полышкалышышт нерген ‒ поро деч поро мут каласыме лиеш (Г.З.)
физическая сила
    Капвийже уло, ушвийже уке. Кугу капвиян еҥ.
туловище
    Капвургышто ала-можо шуркала.
принять форму, оформиться
    А чап? Изиш капештше да кугемже, кугужак тудо огеш кӱл мылам (В.К.)
чинить
    Йоча годсо тошто пӧртым капкалем кузе-гынат (Ф.И.)
физическая культура
    Капкультур урок. Капкультур дене заниматлаш.
внутренности, внутренние органы (человека и животных) анат.
    Капкӧргӧ чер. Капкӧргыжӧ пужлен.
1) накапливаться; набираться
    Пыл каплана. Мом ыштыме, чыла иктореш каплана. Шошым лум каплана. Вольык пече лукыш каплана (Ӧ.Б.)
таҥастаре: чумыргаш
2) формироваться
    Ӱдыр каплана. Рвезе чома каплана (Ӧ.Б.). Поэтессын шӱм-чонжо пыстыл почеш пыстылым, шомак почеш шомакым, почеламут почеш почеламутым поген каплана (В.К.)
прич. от капланаш
    Пуйто лывырге куэн капланымыжым, шке моторлыкшо дене куанен юарлымыжым ужат (В.К.)

охватить
    Пӧртым тул каплен (Ӧ.Б.)

кроить
    Тувырым каплаш. Мыжерым каплаш.
тело; останки
    кавасе капора небесное тело
    корабльын капораже корпус корабля
    айдемын капораже останки человека
    Ачаже гаяк капоран, тугайракак тӱсан (МЭ)
телохранитель
    Тудым фараонын капорол вуйлатышыже шке декыже налын (БЛ)
прах
    Ик жапыште Глезденёвын каппургыжшым марий мландыш кондымо нергенат ойленыт ыле (Онч.)
полчище, орда
    Немыч капыр. Тушман капыр. Ах, Африкым пустыньыш лукшо шем капырын йоча, колат? (В.К.)
72кар
напряжённый, трудный, сложный
    Кар илыш. Кар пагыт. Кар пагыт шеҥгек кудал эртен (Онч.). Шӱдырен марий вате ош меж кӱнчылам, ушыж ден шерген илыш кар лончылам (Онч.)
корабль
    Шкежат ок пале, куш иеш карап. Кержалтын мардежоҥ, пучен, туржалтын (В.К.)
корабельщик
    Карапче-шамыч канаш шогалыт (Л.Я.)
раскаиваться, каяться; терзаться
    Юмылан карганаш. «Тый, манеш, шолыштынат!» ‒ «Мый, манам, шолыштын омыл! ‒ «Шолыштын отыл дык, Юмылан каргане» (Ӧ.Б.). Сортам чӱктен, ынде нигунамат шолышташ ом тӱҥал манын карганен (С.-Эрг.)
проклинатель
    Улыт вет тачат мемнан коклаште айдеме тукымым каргызе-влак. Шӱвал шындышым чыла каргызе-влак ӱмбаке да вием шутымо семын йылмынам эркын пургедаш тӱҥальым (Пӱр.)
проклятый (о человеке)
    Тыгодым уна-влак ончылно каргымъеҥ моктанаш йӧратен, пуйто тудо улан илышым намия (Онч.)
аппетит (Сл.Д.)
крепость, твердыня
    Курык вуйышто ханын кӱ тамык ‒ карман (В.К.)
1) плёнка в желудке коровы, в старину её использовали в качестве оконного стекла
2) звено в оконной раме
    Окна карнык. Окнаштыже ик карнык пудырген, мардеж южта.
вспучивать
    Южо еҥ-влакын мӱшкырыштым савырголтыш карныктараш тӱҥалын.
картёжник
    Тидым нигузеат ышташ ок лий, манын шонышт, да картче-влакат келшышт (Ю.Г.)
жрец, служитель культа
    Картъеҥым кӱсотышто чоклаш шогалтат, тудак веле чокла, молышт огыт чокло, молышт кумалыт (Ӧ.Б.)
таҥастаре: онаеҥ
1) наказание
    Карум пурташ. Да шӱмнам пунчалеш ик шыде ‒ кару кӧлан кунам толеш (А.И.)
2) сопротивление, отпор
    Тиде кутыр коллективизаций годым пеш чот карум пуэн шогыш (М.Ш.)
склон
    карш корно трудная дорога, дорога на подъём
    Каршым кӱзаш имньылан неле (Ӧ.Б.)
таҥастаре: тайыл
карьерничать
    Но тыгежак намысдымын, шинчаора карьерланаш тӧчымашыже уке ыле.
1) загон
    Шке касалыкем солен пытарышым. Мый таче кок касалыкым тӱредынам, кодеш кум касалык… Кокыт пыта (В.К.)
2) надел
    Революций деч ончыч мыйын кочамын кок касалык мландыже лийын.
покаяние
    Тиде эн чапле касаралтмаш, могайым вуянче тоштын возаш (В.К.)
1) прощать
    Касаре мыйым: мый чын лийын омыл тунам.
2) помиловать
    Сулыкым касараш. Титакым касараш. Тюрьмаш шындыме еҥым касараш. (Мардеж) …шого, титакем касарен кертат (В.К.)
1) отпущение грехов
    Касартышым черкыште поп ышта.
2) искупление, покаяние
    Мом нуно мурышто кычалыт тынар? Ласкалыкым але тынар осалланымыштлан касартышым? (Ю.Г.)
исповедь
    Юмончылан касартышшомакым ойлен.
помилование
    Шындыме еҥым касарымаш.
позволить, разрешить; благословить (ММ)
    Юмет кастара гын веле? (ММ). Кастаре тышке пураш.
благосклонно
    Тудо мемнам кастарен ончен.
отрывок, кусок
    Мый руш поэт-влакын почеламутышт гыч катык-влакым шке лӱмем дене колтылынам (И.О.)
уменьшить, сократить, убавить
    Неле сар корно, ятыр гана сусыргымаш тазалыкым чот катыкемден (МК)
каторжник, каторжанин
    Катыргыште лиймыжлан тудым Катырган Сакар маныныт.
член кафедры
    Тыгай туравеллык кафедрызе-влакым шукыштым куандарен огыл.
общий (РМС)
    Кашакле йодыш. Кашакле правил.
валежник
    (Йогор) кынелеш, чодыра покшеке ошкеда, оргаж лоҥга гоч, кашкадар гоч эрта (Н.Л.)