прил.
употребляется лишь в составе выражений:
краеугольный вопрос пеш кӱлешан, тӱҥ йодыш
краеугольный камень чего-либо иктаж-мон негызше
ж. шолыштмаш
мелкая кража изин шолыштмаш
совершить кражу шолышташ
м.
1. (передняя линия, коней) тӱр, шӧр
край стола ӱстел тур
2. (страна, местность) кундем, вер
родной край шочмо кундем
тёплые края шокшо верла
3. (административная единица) край
Краснодарский край Краснодарский край
◊ из края в край ик вер гыч вес верыш, чыла вере
на краю гибели колымаш тӱрыштӧ
на краю света тӱня мучаште
краем уха слышать пел пылыш дене колаш
хватить через край тӱр гоч колташ
нареч. пеш, моткоч, путырак
крайне необходимый путырак кӱлешан
я крайне удивлён мый моткоч ӧрынам
прил.
1. (находящийся на краю) тӱр
крайний дом тӱр пӧрт
2. (отдалённый) мӱндыр
жить на крайнем Севере мӱндыр йӱдвелыште илаш
3. (предельный, последний) пытартыш
крайний срок пытартыш срок
4. (очень сильный) пеш кугу
крайняя нужда пеш кугу нужналык
◊ в крайнем случае вес семын ок лий гын, вес йӧн уке гын
по крайней мере кеч-мо гынат, шагал гын, уке гын
крайняя необходимость пеш кӱлешлык
ж.
1. тӱргоч (утыждене) ыштымаш
бросаться из одной крайности в другую ик йоҥылыш почеш вес йоҥылышым ышташ
2. разг. (тяжёлое положение) эн кугу лӱдыкшӧ
◊ до крайности моткоч, пеш
несов.
1. (о дожде) шыжаш, шӱведаш
2. что (покрывать каплями) тамгалаш, тамга дене леведаш, тамгам шыжыкташ
ж. нуж, почкалтыш
◊ глухая крапива сокырнуж
ж.
1. тамга
галстук с крапинками тамган-тамган галстук
2. разг. (капля) чӱчалтыш
крапинки дождя йӱр чӱчалташ
ж.
1. уст. (красота) моторлык
2. (украшение, слова чего-либо) сӧрастарыше
краса отчизны элым сӧрастарыше
◊ во всей своей красе 1) (во всём великолепии) шкенжын уло моторлыкшо дене 2) ирон. (со всеми недостатками) шкенжын уло ситыдымашыж дене
ж. мотор (йытыра) ӱдырамаш
прил. (приятный на вид) мотор, йытыра, сӧрале, сылне
красивый цветок сӧрале пеледыш
красивая девушка мотор ӱдыр
◊ красивые слова ирон. яра мут, муторгаж
несов.
1. что (покрывать краской) чиялташ
2. кого-что (украшать) сӧрастараш, сылнештараш
труд красит человека паша айдемым сылнештара
несов.
1. (покрываться краской) чиялгаш
2. разг. (пачкать краской) чиялташ
эта краска очень красится тиде чия пеш чиялта
3. (подкрашивать лицо, волосы, губы) чиялташ (шӱргым, ӱпым, тӱрвым)
Ⅰ
ж.
1. чия
акварельная краска акварельный чия
2. только мн. краски (тон, колорит) чия, тӱс
3. перен.:
рассказывать в ярких красках сылнын каласкален пуаш
4. (румянец):
краска бросилась ему в лицо тудын чурийже чеверген кайыш
◊ вогнать кого-либо в краску иктаж-кӧм йошкарташ, чеверташ
не жалеть красок мутым чаманаш огыл (буквам, чиям чаманаш огыл)
Ⅱ
ж. разг. (действие) чиялтымаш
отдать в краску чиялташ пуаш
несов.
1. в разн.знач. йошкаргаш, чевергаш
вишня уже краснеет вишне йошкаргашат тӱҥалеш
руки краснеют от холода йӱштӧ дене кид йошкарга
2. (виднеться — о чём-либо красном) йошкаргын кояш
брусника краснеет пӧчыж йошкаргын коеш
с. сылнын ойлен моштымаш, кутырен моштымаш
ж. йошкар тамга, йошкаргымаш, чевер
прил. чевер шӱрган, чевер чуриян
прил.
1. йошкар(ге)
красное знамя йошкар знамя
2. в знач.сущ. чаще мн. красные йошкарге-влак
◊ Красная Армия Йошкар Армий
Красная гвардия Йошкар гвардий
красная строка абзац, у корно
красная девица чевер ӱдыр
пустить красного петуха йошкар агытаным колташ, пожарым ышташ
красное солнышко чевер кече
красной нитью проходить раш ойыртемалташ (иктаж-могай шонымаш нерген)
красное словцо тура логалтыше мут
несов.
1. (выделяться) моторланаш, моторын кояш
вдали красовались вершины гор умбалне курык вуй-влак моторын койыныт
2. (любоваться собой) моторын кояш тӧчаш, ковыраланаш
ж. моторлык, йытыралык; сӧраллык, сылнылык
красота природы пӱртӱсын сылнылыкше
несов. кого-что и без доп. шолышташ
прил. чиялтыше
красящее вещество чиялтыше вещества
употребляется лишь в составе выражений:
во сто (или во много) крат шӱдӧ гана, шӱдӧ пачаш
м. кратер, аҥ
кратер вулкана вулканын кратерже
прил. в разн.знач. кӱчык
краткая встреча кӱчык вашлиймаш
краткий гласный кӱчык гласный
краткий путь кӱчык корно
краткая биография кӱчык биографий
ж. мат. пайлалтмаш, тичмашын пайлалтмаш
прил. пайлалтше, тичмашын пайлалтше
прил. эн кӱчык
в кратчайший срок эн кӱчык жапыште
кратчайший путь эн кӱчык корно
м. шаланымаш, панкрутыш лекмаш
потерпеть крах панкрутыш лекташ
с. (действие) чиялтымаш
крашение ткани тканьым чиялтымаш
прил. чиялтыме
крашеный пол чиялтыме кӱвар
ж. прост. курика
краюха хлеба кинде курика
м.
1. шӧрын лиймаш
дать крен влево шолашкыла шӧрын каяш
2. перен. вашталтымаш, вес пашашке куснымаш
несов. что таяш, шӧрын ышташ
сильный ветер кренит лодку тале мардеж пушым тая
несов. тайнаш, шӧрын каяш
несов. что в разн.знач. пеҥгыдемдаш, чоткыдемдаш, пижыкташ
крепить к шпалам рельсы рельсым шпалыш пижыкташ
крепить связь науки с производством наука ден производство коклаште кыл кучымашым пеҥгыдемдаш
несов. (сдерживаться) чыташ
прил.
1. (твёрдый, прочный) пеҥгыде, чоткыдо
крепкое дерево чоткыдо пушеҥге
2. (здоровый, физически сильный) пеҥгыде
крепкий ребёнок пеҥгыде йоча
3. перен. (стойкий) пеҥгыде
крепкий человек пеҥгыде айдеме
4. (большой, сильный) тале
крепкий ветер тале мардеж
5. (сгущённый, насыщенный) нугыдо
крепкий чай нугыдо чай
6. (сильнодействующий) пеҥгыде, куатле
крепкое вино куатле арака
◊ крепкий сон пеҥгыде омо
крепок на ухо пеҥгыде пылышан
нареч. в разн.знач. пеҥгыдын, чоткыдын, чот
крепко пожать руку кидым пеҥгыдын кормыжташ
крепко спать чот малаш
◊ крепко-накрепко пеш чот, пеҥгыдын-пеҥгыдын
с.
1. (действие) пеҥгыдемдымаш, чоткыдемдымаш
2. (приспособление для скрепления) кучыктыш, ечыгӱч
несов. в разн.знач. пеҥгыдемаш, чоткыдемаш
здоровье крепнет тазалык пеҥгыдемеш
крепнет могущество нашей Родины мемнан Родинын куатше пеҥгыдемеш
Ⅰ
ж.
1. пеҥгыдылык, чоткыдылык
крепость дуба тумын пеҥгыдылыкше
2. (степень насыщенности) вий, куат
крепость спирта спиртын куатше
Ⅱ
ж. крепость, карман, ор
несов. талышнаш, пеҥгыдемаш, кугемаш
ветер крепчал мардеж талышнен
м. ырес
◊ Красный крест Йошкар ырес
поставить крест мучашым ышташ
крест-накрест тореш-кутынь, ыресла
О сайте
Инструкция